Een diepe buiging voor mantelzorgers

Best een bijzondere term eigenlijk, mantelzorg. De term blijkt in het begin van de jaren ’70 bedacht te zijn. Het geeft aan dat de liefde en zorg voor naasten werkt als een mantel die iemand omhult. Zeg je dementie, dan zeg je mantelzorger, zo is me zeker gebleken in de afgelopen weken. Overal waar ik kwam, ontmoette ik de mensen die naast en achter mensen met dementie staan. Want dementie heb je niet alleen. Als partner, kinderen, vrienden, buren, medeverenigingsleden of wie dan ook uit de omgeving heb je er ook mee te maken. Zij bieden zorg en liefde en een luisterend oor. Maar bieden ook hulp, maken activiteiten mogelijk en denken mee over oplossingen. Ze delen het verdriet en verlichten.  

En mantelzorg is geen jas die je te pas en te onpas aan- of uittrekt. Het is een voortdurende verantwoordelijkheid. Bij één van de Alzheimer Cafés vertelde een mevrouw over haar man met dementie. Hij woont  in een verpleeghuis. Soms raakt hij verdwaald en dan vindt hij de weg naar het huis waar hij altijd woonde. Als ze niet thuis is dan geven de buren haar een seintje zodat ze naar huis kan komen. Ze lopen dan samen terug naar het verpleeghuis. Ze zei dat ze soms moedeloos wordt van de onrechtvaardigheid die dementie met zich meebrengt. En toch gingen haar ogen glimmen toen ze vertelde dat als ze samen dansen, hij zijn armen om haar heen slaat en ze de man, die ze zo goed kent, weer tegenover zich heeft. Want dansen kan hij nog altijd zoals vroeger.  

Bij de adviesraadbijeenkomst van mensen met dementie zag ik partners die elkaar steunen, elkaars zinnen afmaken en elkaar in hun waarde laten. Aan de keukentafel sprak ik de vrouw van een man met dementie die zelf een operatie nodig heeft maar die operatie uitstelt. Ze wil haar man niet alleen thuis laten. Gelukkig zag de casemanager dat ook. Hij probeert die operatie toch in gang te zetten, zo bewaakt de casemanager óók de gezondheid van de mantelzorger. Nog lang niet iedereen kan terugvallen op een casemanager 

Wat veel terugkomt is de overbelasting van de mantelzorger. Hoe fijn is het dan als je moeder, vader of partner met dementie terecht kan bij een Odensehuis of een andere ontmoetingsplek. Waar leuke activiteiten zijn die je alleen of met anderen kan doen. En waar de mantelzorger ook een luisterend oor vindt, zoals in het Bakkershuis in Montfoort. Of je kan de tijd gebruiken om even wat voor jezelf te doen. Want daar schort het vaak aan. 

Tot slot kreeg ik deze week een ontroerende mail die ik je niet wil onthouden. Zeker niet op de Dag van de mantelzorger. Een mevrouw berichtte mij over haar moeder die dementie heeft en dat de dementie best zware kanten heeft. Maar ze vertelde me ook over die ándere kant, die er ook is. Haar moeder heeft een heel zwaar leven gehad. De dementie haalde de scherpste kanten eraf, zo schreef ze mij. Verdriet om een afstandelijke relatie veranderde door de dementie in liefde en puurheid. Dementie is vreselijk, schrijft ze. Maar als we allemaal ons best doen en meebewegen is er een hoop te winnen. Haar woorden raakten me en ik geef ze graag aan je door. Met een diepe buiging voor iedereen die bereid is die mantel te zijn voor een ander.