Voorbeelden van dementievriendelijke woningen

Het Andere Wonen, de Compagnie is een woonvorm voor mensen met dementie gelegen in Den Bosch. Het bijzondere van deze locatie is dat je er al terecht kan direct na de diagnose dementie, alleen of samen met een partner om een eigen appartement en nooit meer weg hoeft ondanks achteruitgang in de dementie. Eigen regie staat voorop en het is ook nog eens betaalbaar voor mensen met een kleine portemonnee!

De Compagnie bestaat uit 16 appartementen die gehuurd worden van een woningcorporatie. In één appartement wonen Marianne en Laurens die de woonvorm runnen. Twee appartementen zijn ingericht als ontmoetingsruimtes.

Marianne vertelt: "We luisteren, zorgen voor gezelligheid en prikkelen de bewoners om actief te zijn. Sfeer is heel belangrijk. We hebben vertrouwen van de bewoners, dus we weten wat ze willen. Liever 1x in de week douchen? Dat kan. Om 11 uur opstaan? Dat kan. We hebben camera’s in de slaapkamer en kijken of we iemand moeten ondersteunen of niet. We maken niet iemand wakker omdat dat in ons schema past."

 

Een woonvorm met open deuren, geen camera’s en eigen regie? Ja hoor, dat kan. Dat is bijvoorbeeld zo bij Friese Vlaak in Volendam. 

Friese Vlaak bestaat uit 3 gebouwen. De buitenste gebouwen zijn sociale huurwoningen voor ouderen. Het middelste gebouw is voor mensen die een indicatie voor een verpleeghuis hebben.

Zelfstandigheid staat centraal in deze woonvorm. Zo hebben alle bewoners een eigen voordeur met sleutel en deurbel. Het appartement met keuken en badkamer wordt gehuurd bij  de woningcorporatie.

In het middelste gebouw zijn ontmoetingskamers. Daarvan zijn de bewoners en hun familie zelf eigenaar. Ze hebben de meubels zelf uitgezocht en regelen samen met een begeleider en vrijwilligers de activiteiten.

Een vrijwilliger vertelt: "Er was een kok die graag wilde koken en dit samen en voor iedereen heeft gedaan. Heel gezellig! En het personeel eet dan ook gewoon mee. Verder wordt er in de ontmoetingsruimtes volop gezongen. Het liefste liedjes uit Volendam, want die kennen de bewoners wel. We gaan ook boodschappen doen of wandelen. En wie gewoon z'n eigen gang wil gaan, doet dat. We proberen er altijd samen een hele leuke dag van te maken!”

 

Appartementen speciaal voor ouderen uit de buurt, met én zonder dementie. Dat is Zonnetij in het Brabantse Aarle-Rixtel. Een mooi voorbeeld van gespikkeld wonen.

Wij bezochten het wooncomplex in onze zoektocht naar goede woonvormen tussen thuis en het verpleeghuis in. Het Zonnetij was een verpleeghuis, maar bestaat nu uit 98 appartementen waar mensen zelfstandig kunnen wonen, samen of alleen. Zoals Huub (87 jaar)die eerst in het verpleeghuis woonde en nu verpleeghuiszorg aan huis krijgt.

Naast eventuele thuiszorg zijn er 30 vrijwilligers uit de buurt actief. Zij zorgen voor een kopje koffie, organiseren activiteiten of doen een spelletje. Dat is een win-winsituatie, want het geeft de vrijwilligers ook een fijne dag.

Het succes van Zonnetij is de buurtkamer. Deze is er niet alleen voor de bewoners, maar ook voor andere buurtbewoners. Om te buurten, bewegen, samen te koken of iets anders gezelligs te doen. Het is het sociale hart van het verenigingsleven.

 

"Bewoners zijn geen 'eigendom' van onze zorgorganisatie, wij zijn te gast bij de bewoners."  

In Hof Klarenbeek kan je al wonen voordat je zorg nodig hebt. Als je toch zorg nodig hebt, kan het daardoor direct ingezet worden, zonder verhuizing. Ook bij gevorderde dementie. Dat maakt Hof Klarenbeek bijzonder. 

De helft van de 56 appartementen zijn ingericht voor mensen die zorg nodig hebben. Zij kunnen gebruik maken van Volledig Pakket Thuis, een vorm van verpleeghuiszorg aan huis. Bij de overige appartementen is het mogelijk om gebruik te maken van thuiszorg. Er is altijd wat te doen in het ontmoetingscentrum: denk aan samen bewegen, zingen, handwerken of koffiedrinken. Bewoners uit de wijk doen ook mee aan de activiteiten. 

Lion, de bewonersconsulent, maakt twee keer per week een ronde op Hof Klarenbeek. Bij bewoners die een groen formulier voor het raam hebben gehangen belt hij aan, want die hebben een vraag voor hem. Hij helpt bijvoorbeeld met het organiseren van onderhoud en doorverwijzen met vragen over administratie, zorg en welzijn. Daardoor weet hij precies hoe het met iedereen gaat. Dat is voor de familie heel fijn. 

Iedereen heeft een eigen appartement. Bewoners kunnen zelf kiezen welk slot ze willen: met een cilinderslot kan elke zorgmedewerker zelf naar binnen, met een ander slot belt iedereen aan. Het uitgangspunt blijft: De bewoners zijn geen 'eigendom' van de zorgorganisatie. Zorgmedewerkers zijn te gast bij de bewoners. 

De aanpak van Zorgstroom werkt vooral bij leegstand of nieuwbouw, want dan kun direct begonnen worden met een fifty-fiftyverdeling tussen bewoners die wel en geen zorg nodig hebben. 
Zorgstroom merkt bij andere zorgorganisaties soms weerstand voor hun manier van werken: "Sommigen vinden het stukje welzijn dat geboden wordt, voelen als lui personeel. Maar aandacht stoppen in gezelligheid is óók werken!" 

Komt het door de kroeg waar je je ogen uitkijkt? Of de ‘magic mix' van Carola? Één ding is zeker: het appartementencomplex Liv Inn is een inspirerend voorbeeld van dementievriendelijk wonen. Liv Inn heeft als motto ‘zorg eruit, buurt erin.’ Je woont in een eigen overzichtelijk appartement met een eigen keuken en een douche. De meeste bewoners zijn echter te vinden op de begane grond. Daar bruist het namelijk. Er wordt gekookt, er is een theater, een kroeg en er is een pooltafel. De buurt en familie komt hier graag binnen voor de gezelligheid. Mensen kijken naar elkaar om. Dit ontstaat niet vanzelf, kwartiermaker Carola zorgt dat er een community ontstaat. Niet door het te organiseren, maar door het te faciliteren en mensen verantwoordelijkheid te geven. Bewoners dragen zelf bij aan bijvoorbeeld een nieuw drumstel. “Dan wordt er heel zorgvuldig mee omgegaan!” zegt Carola.

De woningen zelf zijn voornamelijk sociale huurwoningen en toegankelijk met en zonder indicatie. Carola bewaakt de ‘magic mix’ zodat de community sterk is. De magic mix houdt in dat sommige bewoners bijna geen hulp- of zorgvraag hebben en andere bewoners juist een grote zorgvraag. Deze mix is handig want veel hulpvragen van mensen zijn namelijk geen zorgvraag. “Als we deze vragen stellen aan het sociale netwerk, kan de zorg zich bezighouden met de zorg. Soms ontkom je er namelijk niet aan en is goede zorg echt nodig. Dat kan hier bij Liv Inn, ook als de zorgvraag toeneemt”

Bewoners met dementie zijn heel welkom. Als het op de begane grond niet meer gaat, bijvoorbeeld omdat het te rumoerig is, zijn er ook georganiseerde activiteiten door de zorgorganisatie. “Maar dat is eerder uitzondering dan regel. De begane grond is een en al gezelligheid en iedereen kan bijdragen aan de community.”