Dementie fasen

In de vroege fase van dementie zie je de eerste kleine veranderingen in het gedrag, functioneren en persoonlijkheid. Die veranderingen kunnen zich uiten in geheugenproblemen, meerdere kleine beroertes of tia’s, spraakproblemen, depressiviteit of egoïstisch en gevoelloos gedrag. Deze veranderingen kunnen ook toegeschreven worden aan ouderdom, een burn-out of aan een ingrijpende gebeurtenis in het leven. Daarom is het stellen van een diagnose in deze fase niet altijd even makkelijk.

Symptomen vroege fase

De eerste verschijnselen van dementie verschillen per persoon en per ziekte. Ze ontstaan meestal geleidelijk en zijn subtiel. Mensen met dementie krijgen moeite met:

• Zich herinneren wat kort geleden gebeurd of besproken is
• Zich oriënteren in de ruimte of tijd
• Administratie bijhouden
• Gesprekken volgen
• Beslissingen nemen
• Problemen overzien en oplossen
• Nieuwe dingen aanleren of bedienen
• Plannen
• Zich concentreren
• Woorden vinden of begrijpen
• Initiatief nemen
• Inleven in anderen
• Sociaal gedrag

Tijdens de middenfase van dementie worden de symptomen erger en breiden zich uit. Dagelijkse handelingen van tandenpoetsen tot aan autorijden gaan moeizamer. De persoon met dementie wordt steeds afhankelijker omdat het niet altijd meer lukt om vanzelfsprekende handelingen zelfstandig uit te voeren. De mantelzorger krijgt steeds meer zorgtaken. Is er nog geen diagnose, dan kan deze nu vaak wel worden gesteld. De diagnose geeft vaak rust, maar roept ook veel vragen op. Wat kan je verwachten? Waar kan je hulp krijgen en wat moet er geregeld worden? Op dementie.nl/watnu vind je alle antwoorden op vragen na de diagnose.

Symptomen middenfase

• Het gedrag in het verkeer wordt onveilig
• Gesprekken voeren is lastig
• Dwalen in huis en omgeving
• Een verstoord dag- en nachtritme;
• Gevaarlijke situaties, zoals het gas openzetten zonder het aan te steken;
• Vreemd gedrag zoals in nachtjapon de straat op gaan;
• Waandenkbeelden en hallucinaties.

Meestal duurt het jaren voordat deze fase aanbreekt. In dit stadium van dementie zijn de hersenen dusdanig beschadigd dat zelfstandig functioneren niet meer mogelijk is. De persoon met dementie is afhankelijk van de omgeving. Soms kan de zorg in de thuissituatie worden gegeven met hulp van mantelzorgers, beroepskrachten en wellicht vrijwilligers. Vaak is er zoveel zorg nodig dat thuis wonen niet meer gaat en opname in een zorginstelling noodzakelijk is.

Symptomen late fase

• Veel eten en toch veel gewicht verliezen;
• Moeite hebben met kauwen en slikken;
• Incontinentie;
• Spraakverlies, soms kent iemand nog een paar woorden die hij steeds herhaalt;
• Onrustig gedrag, schreeuwen of zoeken naar iets of iemand;

Ook al kan iemand zich in deze fase niet meer goed uiten, hij reageert nog wel op genegenheid en een geruststellende stem. Hij kan genieten van geuren, geluiden, muziek of het aaien van een zacht huisdier.

Zoals er veel verschillende vormen van dementie zijn, zo zijn er uiteenlopende termijnen van levensverwachting. In het algemeen gezegd, ligt de verwachting tussen de één en de twintig jaar. Voor de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie, is de gemiddelde levensverwachting 6,5 jaar. Dit is echter sterk afhankelijk van iemands leeftijd en de aanwezigheid van andere ziekten bleek uit Nederlands onderzoek.

Naast deze indeling zijn er andere manieren om dementie in fases in te delen. Een andere veel gebruikte indeling is de omschrijving van de vier fases van ik-beleving bij dementie; de bedreigde ik of cognitieve fase; de verdwaalde ik of emotionele fase; de verborgen ik of psychomotore fase; de verzonken ik of zintuiglijke ervaring. Deze indeling is gericht op hoe de persoon met dementie zichzelf en de wereld om zich heen ervaart. Het prettige aan deze indeling is dat de naaste of zorgverlener inzicht krijgt in de beleefwereld van de persoon met dementie. Maar ook voor deze indeling geldt dat de ziekte voor iedereen anders verloopt.