Moeite met dagelijkse handelingen (apraxie)
Dagelijkse handelingen worden met de tijd steeds moeilijker voor iemand met dementie. Dat heet ook wel apraxie. Het is een symptoom van alzheimer en andere soorten dementie. Op deze pagina bespreken we apraxie en hoe je dit kunt herkennen bij jezelf of een ander.
Hoe herken je apraxie bij dementie?
Alledaagse dingen zijn niet voor niets alledaags. De meeste mensen denken over deze handelingen niet na. Bijvoorbeeld:
- De was ophangen
- Iets schoonmaken of opruimen
- Iets te eten pakken
- Jezelf wassen of je tanden poetsen
Als iemand last heeft van apraxie door dementie, worden deze dagelijkse handelingen steeds moeilijker. Hij of zij moet er heel erg bij nadenken en het kost heel veel energie. Of het lichaam werkt niet mee. Met de voorbeelden die we hieronder noemen heeft iemand met apraxie steeds meer moeite:
Persoonlijke verzorging
Je kunt de ziekte van Alzheimer of een andere vorm van dementie misschien herkennen aan moeite met persoonlijke verzorging. Voor iemand wordt dit steeds moeilijker. Aankleden, tandenpoetsen, haren kammen of douchen duurt langer. Of je hebt er hulp bij nodig van iemand anders, omdat je het zelf niet meer kunt.
Geldzaken regelen
Ook is het voor iemand met apraxie lastig om na te denken over alles wat met geld te maken heeft. Zoals je pensioen berekenen, of bankzaken doen. Dat komt ook doordat het beoordelingsvermogen minder wordt door dementie.
Verhalen volgen
Iemand raakt de draad kwijt bij het volgen van een verhaal. Halverwege een gesprek, film of een boek lukt het niet meer, omdat diegene niet meer snapt waar het over gaat.
Huishoudelijke taken
Het huishouden is niet meer zo netjes als vroeger. Iemand met apraxie door dementie poetst bijvoorbeeld urenlang de badkamerspiegel, maar vergeet de wastafel schoon te maken.
Volgorde onthouden
Iemand met ver ontwikkelde dementie verwart vaak de volgorde waarin dingen gedaan worden. Hij of zij trekt een ondershirt over de bovenkleiding aan. Of zet het koffiezetapparaat aan voordat er koffie in zit.
Nieuwe dingen aanleren
Iemand met apraxie kan niet goed nieuwe dingen aanleren. Een smartphone? Dat gaat niet (meer). Of de nieuwe afstandsbediening is te ingewikkeld.
Wanneer ga je naar de huisarts?
Als iemand meer moeite krijgt met alledaagse handelingen is dat niet meteen apraxie. En het hoeft ook niet door dementie te komen. Net als vergeetachtigheid hoort dit ook gewoon bij het ouder worden. Lichamelijk ben je wat strammer. Dan is het logisch dat aankleden lastiger gaat. Ook gaat nadenken bij ouderen langzamer dan vroeger. Helemaal als het om iets nieuws als een smartphone gaat. Het grote verschil: veel mensen met dementie kunnen meerdere of ál deze dingen niet meer. Twijfel je of het gaat om apraxie? Neem dan contact op met de huisarts. Die bekijkt de klachten en kan iemand onderzoeken op symptomen.