Taalproblemen en dementie

Iedereen komt het bekend voor: het woord dat je zoekt ligt op het puntje van je tong. Of je flapt er zomaar iets uit zonder erbij na te denken. Bij dementie zijn dit soort verschijnselen nét wat erger. Let daarbij op de volgende kenmerken:

• Je verspreekt je vaak. Dan gebruik je een woord, terwijl je eigenlijk een ander woord wilde zeggen.
• Midden in een gesprek stop je met praten en je vergeet hoe je verder moet. Je raakt de draad van je verhaal kwijt.
• Een gesprek volgen vind je steeds moeilijker. Je snapt soms niet goed wat je gesprekspartners zeggen.
• Je maakt je zinnen korter. Ook is de volgorde van de woorden soms niet goed.
• Je valt vaker in herhaling. Soms zeg je zelfs twee keer hetzelfde woord of dezelfde zin achter elkaar.
• De betekenis van eenvoudige woorden weet je niet meer. Of je haalt betekenissen door elkaar.
• Het is lastig om de woorden uit te spreken. Je mond werkt niet meer mee. Daardoor praat je zachtjes of je mompelt.

Er zijn twee soorten oorzaken voor moeite met praten: een taalprobleem of een spraakprobleem.

Bij een taalprobleem heb je moeite om de juiste betekenis aan een woord te verbinden. Daarom kun je vaak het juiste woord niet vinden in een gesprek.

Bij een spraakprobleem is je fijne spraakbeweging aangetast. Dan weet je niet meer hoe je een woord of klank moet vormen met je stembanden en je mond.

Frontotemporale dementie (FTD) is een vorm van dementie. Deze vorm komt vaak voor op jongere leeftijd. Van FTD bestaat een zogenaamde taalvariant. Bij de taalvariant van FTD heb je problemen met taal, omdat hersencellen in het taalgebied afsterven.

Heb je Nederlands niet als moedertaal? En heb je Nederlands als tweede taal geleerd, bijvoorbeeld omdat je naar Nederland geëmigreerd bent? Bij dementie is de kans groot dat je het Nederlands weer als eerste vergeet. Dat komt omdat je die taal als laatste hebt geleerd. Je valt in die situatie terug op je moedertaal, bijvoorbeeld Turks, Engels of Papiamento. Nederlands spreken wordt steeds moeilijker. Het kan dan lastig zijn om contact te hebben met je omgeving. Zij spreken of verstaan misschien jouw moedertaal niet. Dat kan voor onbegrip en spanning zorgen. 

Voor migranten hebben wij informatie over dementie in andere talen, zoals Turks, Arabisch en Mandarijn.

Wist je dat tweetalig zijn invloed kan hebben op dementie? Het is een interessant feitje. Mensen die op jonge leeftijd twee talen tegelijkertijd hebben geleerd, krijgen pas later geheugenklachten dan mensen die maar één taal hebben geleerd. Helaas is hier nog maar weinig wetenschappelijk bewijs voor. Uitstel van dementie hangt namelijk ook af van andere omstandigheden. Zoals afkomst, opleiding en manier van leven.

Dementie is altijd een combinatie van diverse verschijnselen. Neem contact op met de huisarts als je twijfelt. De huisarts bekijkt de klachten en doet onderzoek naar verschillende symptomen.