Is dementie erfelijk?
De meesten soorten dementie zijn niet erfelijk. Deze ziekten worden niet veroorzaakt door een afwijking in je genen. Maar er zijn ook uitzonderingen. In sommige families is dementie wél erfelijk, vooral bij soorten dementie die je kunt krijgen op jonge leeftijd. Op deze pagina lees je meer over het verband tussen je genen en dementie.
Wat draagt bij aan erfelijkheid van dementie?
In het algemeen is dementie dus niet erfelijk. Het komt wel heel vaak voor: één op de vijf mensen krijgt het. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans dat je het krijgt. Daardoor komt het soms vaker in een familie voor, waardoor het kan lijken of het erfelijk bepaald is. Dat is dus meestal niet zo. Maar het is ook weer niet zo dat genen helemaal geen rol spelen bij het ontstaan van dementie. Enkele feiten:
- Bepaalde typen dementie zijn vaker erfelijk dan andere. Zo is frontotemporale dementie vaker erfelijk dan bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer.
- Ook hangt het ervan af of meerdere mensen in de familie ook dementie hebben gekregen. Bij erfelijke vormen van dementie zie je dat het in elke generatie terugkomt.
- De leeftijd waarop iemand dementie kreeg, speelt ook mee. Hoe jonger iemand dementie krijgt, hoe groter de kans dat het om een erfelijke soort gaat. Met jong bedoelen we hier een leeftijd tussen de veertig en vijftig jaar. In sommige families krijgen meerdere familieleden al jong dementie. Maar zelfs dan is het niet altijd zeker dat dat erfelijk bepaald is.
Is de ziekte van Alzheimer erfelijk?
De ziekte van Alzheimer is meestal niet erfelijk. Maar Alzheimer komt bij zo vaak voor dat door toeval meerdere mensen uit dezelfde familie het kunnen krijgen. Daardoor lijkt het soms alsof het wel in de familie zit. Heb je een vader, moeder, broer of zus die na het 65e levensjaar de ziekte van Alzheimer kreeg? Dan loop je een iets groter risico om zelf Alzheimer te krijgen. Een paar procent. Maar de kans is gelukkig veel groter dat je de ziekte niet krijgt.
Dementie op jonge leeftijd
Soms ontstaat dementie op jonge leeftijd, al voor het 65e levensjaar. Bij mensen die dit krijgen, is er een kans dat het erfelijk is. Een afwijking in de genen veroorzaakt dan de dementie. De dragers van dit gen krijgen dus al op jonge leeftijd dementie, soms zelfs voor het vijftigste levensjaar. Dit is bij enkele families in Nederland het geval. De kans dat dit in jouw familie speelt, is dus gelukkig niet groot.
Erfelijkheidsonderzoek
Onderzoek naar het verband tussen genen en dementie heet erfelijkheidsonderzoek. Zulk onderzoek wordt in Nederland alleen gedaan als meerdere mensen in een familie op relatief jonge leeftijd (jonger dan 65 jaar) dementie kregen. Anders is er waarschijnlijk geen sprake van een erfelijke vorm. Is er bij de persoon met dementie een erfelijke afwijking gevonden? Dan kunnen directe familieleden getest worden.
Oorzaken van dementie
De kans is dus klein dat dementie in de genen zit. Maar wat zijn dan wel oorzaken van dementie? Leeftijd is de belangrijkste. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans dat je dementie krijgt:
- Minder dan één procent van de mensen tussen de 60 en 65 heeft dementie.
- Meer dan 40 procent van de mensen boven de 90 jaar heeft dementie.
Behalve leeftijd verhogen roken, een ongezonde leefstijl en sommige ziektes en aandoeningen de kans dat je dementie krijgt.
Een toekomst zonder dementie
1 op de 5 mensen krijgt dementie. Alleen door méér onderzoek kunnen we dementie stoppen. Help mee voor een toekomst zonder dementie en ontvang als dank het Vergeet-mij-niet-speldje. ♥