Oorzaken alzheimer deel 4: bloedvaten
Door ons brein lopen allerlei slagaders, aders en kleinere bloedvaten. Maar toch komt er geen druppel bloed in ons hersenweefsel terecht. Dit komt door een fijnmazig netwerk van speciale cellen dat rondom de bloedvaten is gevormd. Dit netwerk wordt ook wel de bloed-hersenbarrière genoemd. Deze barrière helpt onder andere om het alzheimereiwit amyloid af te voeren.
Ophoping amyloid
Ophoping van het eiwit amyloid is de oorzaak van de ziekte van Alzheimer. Dit eiwit wordt door iedereen aangemaakt en weer afgebroken. Maar bij alzheimer stapelt het zich op in het brein. Dit kan komen doordat het eiwit te veel wordt aangemaakt, of juist doordat het niet goed wordt afgevoerd. De bloed-hersenbarrière bevat speciale mechanismen om amyloid vanuit de hersenen het bloed in te transporteren. Wanneer deze mechanismen niet goed werken, ontstaan er ophopingen van amyloid in het brein.
Amyloid en de bloedvaten
Voordat amyloid over de bloed-hersenbarrière kan worden gepompt, brengen zogenaamde ‘dragers’ het eiwit naar de barrière toe. Deze dragers blijven steeds maar meer amyloid aanvoeren. Hierdoor loopt het systeem vast. Er komen ophopingen van amyloid in en rondom de bloedvaten. Deze vorm van samenklonteringen heet ook wel ‘cerebral amyloid angiopathy’, of CAA. Bijna alle mensen met alzheimer hebben deze ophopingen. Ze zijn dus onlosmakelijk met de ziekte verbonden.
Amyloid stapelingen in de bloedvaten zijn erg schadelijk. De hoeveelheid stapeling komt dan ook goed overeen met de ernst van ziekte. De bloedvaten beginnen te ontsteken door de ophopingen. Ontstekingen aan de bloedvaten hebben meerdere schadelijke effecten. Zo activeren ze onder andere het afweersysteem. Als het afweersysteem op hol slaat, zorgt dit voor schade aan het weefsel waardoor er meer amyloid wordt aangemaakt.
Onderzoek naar de bloed-hersenbarrière
Er wordt veel onderzoek gedaan naar de bloed-hersenbarrière omdat deze grote rol invloed heeft op het verloop van de ziekte van Alzheimer. Sommige wetenschappers denken dan ook dat het gezond houden van de bloedvaten en de bloed-hersenbarrière onderdeel zijn van de oplossing tegen de ziekte. In de toekomst zullen medicijnen mogelijk de bloed-hersenbarrière helpen om amyloid uit de hersenen te pompen.
Lees meer:
De oorzaken van Alzheimer:
Deze informatie is gebaseerd op een column uit 2013 van dr. Wesley Jongbloed, toenmalig onderzoeker aan het VUmc Alzheimercentrum.