Frontotemporale dementie (FTD)
Frontotemporale dementie (FTD) komt vaak voor op jongere leeftijd. Veranderingen in het gedrag vallen meestal als eerste op. Ook taal en spraak kunnen aangetast zijn. Deze vorm van dementie ontstaat doordat hersencellen in de frontaalkwab (gedragsgebied) en de temporaalkwab (taalgebied) afsterven.
Wat is frontotemporale dementie (FTD)?
Frontotemporale dementie (FTD) is een vorm van dementie. Een van de meest opvallende kenmerken van frontotemporale dementie is dat deze ziekte al op relatief jonge leeftijd voorkomt. Het grootste deel van de mensen die de ziekte krijgt, is tussen de 40 en 60 jaar. Op jonge leeftijd is het -op de ziekte van Alzheimer na- de meest voorkomende vorm van dementie.
Symptomen
De eerste verschijnselen zijn afhankelijk van de plaats in de hersenen die beschadigd raakt.
- Heftige veranderingen in gedrag, taalvaardigheid en motoriek kunnen wijzen op FTD.
- Geheugenproblemen volgen vaak pas in een later stadium.
Varianten FTD
Er zijn drie varianten frontotemporale stoornissen, die bepaald worden door de eerste symptomen die optreden:
- De gedragsvariant: Mensen met deze vorm van frontotemporale dementie vertonen opmerkelijke veranderingen in hun gedrag, persoonlijkheid, emoties en het beoordelen van situaties. Artsen noemen de gedragsvariant vaak de ziekte van Pick.
- De taalvariant: Mensen met deze vorm van frontotemporale dementie hebben problemen in de taalvaardigheid, zoals moeite met spreken, begrijpen, lezen en schrijven. Dit heet primair progressieve afasie of semantische dementie.
- De bewegingsvariant: Deze vorm wordt gekenmerkt door veranderingen in iemands motoriek en moeilijkheden met bewegen, zoals trillen, moeite met lopen, vaak vallen en problemen met de coördinatie.
> Varianten van frontotemporale dementie
Wat is de diagnose FTD?
Frontotemporale dementie (FTD) is een vorm van dementie. Een van de meest opvallende kenmerken van frontotemporale dementie is dat deze ziekte al op relatief jonge leeftijd voorkomt. Het grootste deel van de mensen die de ziekte krijgt, is tussen de 40 en 60 jaar.
Frontotemporale dementie verloop
Het verloop van frontotemporale dementie (FTD) is onvoorspelbaar. Sommige mensen gaan snel achteruit, terwijl het verloop bij anderen geleidelijker gaat. In eerste instantie vallen veranderingen in sociaal gedrag op. Deze verschijnselen worden steeds iets duidelijker. In de late fases van de ziekte is er geen onderscheid meer tussen de drie varianten van FTD.
Levensverwachting frontotemporale dementie
De levensverwachting bij FTD is gemiddeld zes tot acht jaar na de diagnose. Veel mensen overlijden aan een longontsteking. Dit komt doordat mensen slikstoornissen krijgen wanneer het motorisch deel van de hersenen wordt aangetast.
Plek in de hersenen frontotemporale dementie
De frontaalkwab regelt ons gedrag. We gebruiken dit hersendeel om keuzes te maken, plannen te maken en onze coördinatie te regelen. We toetsen met de frontaalkwab of ons (geplande) gedrag voldoet aan onze normen en waarden. De temporaalkwab speelt ook een rol in ons gedrag maar is vooral belangrijk voor taal en spraak. Bij frontotemporale dementie sterven de hersencellen in de frontaalkwab af.
Gratis brochures aanvragen
Meer lezen
Verschil ziekte van Pick en frontotemporale dementie
Frontotemporale dementie staat ook wel bekend als de ziekte van Pick. Bij sommige patiënten zijn de hersencellen in de frontale en temporale kwabben ballonvormig en opgezwollen. Deze cellen worden 'pickcellen' genoemd. Bij de meeste gevallen van FTD zijn deze specifieke cellen niet aanwezig. Daarom gebruiken we meestal de meer algemene naam frontotemporale dementie. Artsen noemen de gedragsvariant van FTD nog vaak de ziekte van Pick.
Erfelijke vormen van frontotemporale dementie
In 25 tot 40% van de gevallen is frontotemporale dementie erfelijk. Deze erfelijke vormen worden veroorzaakt door een afwijkend gen. Hierdoor functioneert het tau-eiwit, dat een rol speelt in het transport van stoffen in de hersencel, niet goed meer en sterft de hersencel uiteindelijk af.
Werk en dementie
Collega's hebben vaak in de gaten dat er dingen op het werk niet goed gaan. Als iemand met dementie nog werkt, is het daarom verstandig om de diagnose snel te vertellen op het werk. Dit geeft duidelijkheid. Eventueel kan de partner helpen om het nieuws te vertellen. Het is belangrijk om de wensen en mogelijkheden met de werkgever te bespreken, zoals aangepast werk of vroegpensioen.
Ervaringsverhalen
Gerard was 42 jaar toen hij de diagnose frontotemporale dementie (FTD) kreeg. In de twee jaar daaraan voorafgaand was hij veranderd van een zorgzame man en papa in een man die geen oog meer had voor zijn vrouw Reina en hun twee kinderen Marjolein en Geert.
Andere vormen van dementie
Dementie is een verzamelnaam voor ruim 50 ziektes. Bekijk hier andere vormen van dementie:
Een toekomst zonder dementie
1 op de 5 mensen krijgt dementie. Alleen door méér onderzoek kunnen we dementie stoppen.
Help mee voor een toekomst zonder dementie en ontvang als dank het Vergeet-mij-niet-speldje. ♥