Wat moet ik regelen?
Door dementie wordt iemand steeds afhankelijker van zijn omgeving en (professionele) zorg. Zelf beslissingen nemen gaat steeds minder goed. Daarom is het belangrijk om op tijd na te denken over de toekomst. Wie mag de financiën regelen en beslissingen maken over de zorg? En welke ondersteuning moet geregeld worden? Wij helpen je hierbij graag op weg. Op deze pagina lees je wat je in het begin moet regelen, wat er later op je pad komt en hoe het verder moet als thuiswonen niet meer gaat.
Checklist regelen bij dementie
Er is veel te regelen als jijzelf of je naaste dementie heeft. Onze checklist met belangrijke zorg- en hulpzaken om te regelen bij dementie helpt je hierbij.
Weet wat je wanneer moet regelen en waar je recht op hebt. Hieronder zetten we het per fase van de dementie (begin, midden en later) voor je op rij. Hoewel het voor iedereen anders is en anders verloopt, heb je aan deze lijst wel wat houvast.
Begin: na de diagnose
Iemand met dementie verliest steeds meer de grip op de wereld. Het is daarom belangrijk om in een vroeg stadium afspraken te maken rondom financiën, zorg en welzijn. Wie mag bijvoorbeeld medische beslissingen nemen als hij of zij dit zelf niet meer kan? En wat moet er gebeuren met de financiën?
Vlak na de diagnose hebben mensen vaak veel vragen. Wat betekent dementie? Wat gaat er veranderen? Welke hulp is er? Hieronder vind je een aantal handige links naar antwoorden op deze vragen.
- Regel een casemanager
- Deel de diagnose met je omgeving
- Autorijden en dementie
- Een volmacht of levenstestament regelen
- Behandeling van dementie
- Ontmoet lotgenoten
Wilsonbekwaamheid bij dementie
Door dementie raakt iemand op een gegeven moment wilsonbekwaam. Dit betekent dat de persoon met dementie de gevolgen van zijn handelen of beslissingen niet meer goed kan overzien. Wilsonbekwaamheid ontwikkelt zich bijna altijd geleidelijk. Dat betekent dat de omgeving van de persoon met dementie goed in de gaten moet houden wanneer iemand niet goed meer in staat is om beslissingen te nemen. Ontdek hier meer over wilsonbekwaamheid.
Vertegenwoordiging
Er komt een moment dat iemand met dementie niet meer zelf in staat is zijn eigen belangen te behartigen. Financiële zaken en medische beslissingen moeten dan door iemand anders worden geregeld. Een vertegenwoordiger behartigt de belangen van iemand met dementie die dit zelf niet meer kan. Denk er tijdig over na wie kan optreden als vertegenwoordiger en leg dit vast in een volmacht of levenstestament.
Vertegenwoordiging bij medische beslissingen
Voor het uitvoeren van medische behandelingen is altijd toestemming nodig van de patiënt. Als degene met dementie niet meer zelfstandig kan beslissen over het wel of niet ondergaan van een behandeling, neemt een vertegenwoordiger deze beslissingen. Als niet vastgelegd is wie de vertegenwoordiger is, ligt de vertegenwoordiging voor medische beslissingen bij de partner. Als de er geen partner (meer) is of de partner is hier niet toe in staat, dan is de wettelijk vertegenwoordiger een ander nabij familielid, zoals een ouder, kind, broer of zus. Als dit ook geen mogelijkheid is, kan een mentor of curator als vertegenwoordiger worden aangewezen door de kantonrechter. Lees meer over vertegenwoordiging bij medische beslissingen en mentorschap op dementie.nl.
Vertegenwoordiging bij financiële zaken
Als iemand financiële zaken niet meer zelf kan regelen of geen handtekening meer kan zetten, moet iemand anders deze zaken overnemen. Vertegenwoordiging voor financiële zaken moet altijd worden vastgelegd, in tegenstelling tot medische beslissingen. Hiervoor bestaan verschillende rechtsvormen, waaronder bewindvoering en curatele. Een bewindvoerder of curator handelt in de naam van de persoon met dementie, onder toezicht van een kantonrechter. Lees meer over dementie en geldzaken op dementie.nl.
Vastleggen van wensen en afspraken
Het is verstandig om tijdig na te denken over de wensen rondom vertegenwoordiging, zorg en financiën en deze vast te leggen. Zo houdt u grip op wat er gebeurt op het moment dat degene met dementie wilsonbekwaam wordt. Ook helpt het de vertegenwoordiger met het nemen van beslissingen. Voor het vastleggen van wensen en afspraken zijn verschillende juridische documenten beschikbaar, zoals een levenstestament, volmacht of wilsbeschikking. Lees meer over het tijdig vastleggen van wensen op dementie.nl.
Ontvang de gratis brochure 'Regelen bij dementie'
Dementie vermindert het vermogen om eigen wensen kenbaar te maken. Als je dementie hebt, kun je op een bepaald moment je belangen niet meer zelf behartigen. Welke rechten heb je dan? Wie behartigt je belangen? En welke rechten hebben je vertegenwoordigers? Wat moet er geregeld worden? Het is belangrijk om je wensen vast te leggen en zaken tijdig te regelen. In de brochure 'Regelen bij dementie' vind je veel informatie en handige tips.
Midden: zo lang mogelijk thuiswonen
Wanneer de dementie erger wordt, heb jij of je naaste steeds meer hulp en zorg nodig om thuis te kunnen blijven wonen. Van wie kun je dan hulp en zorg krijgen?
- Zoek passende dagbesteding
- Durf hulp te vragen aan familie en vrienden
- Aanpassingen in en om huis
- Vraag huishoudelijke hulp en/of thuiszorg aan
- Omgaan met dwaalgedrag bij dementie
- Regel vervangende zorg (respijtzorg)
Over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Mensen met dementie willen vaak zo lang mogelijk thuis blijven wonen. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zorgt ervoor dat dit ook kan. Volgens deze wet moet iedereen zo lang mogelijk aan de maatschappij kunnen meedoen. Hiervoor is wel goede hulp en ondersteuning nodig. Gemeenten voeren de Wmo uit en zijn dus verantwoordelijk voor het aanbieden van deze ondersteuning.
Voor wie is de Wmo?
De Wet maatschappelijke ondersteuning is er voor mensen met dementie én voor hun mantelzorgers. Mantelzorgers zorgen voor iemand met dementie zolang deze persoon nog thuis woont. Hoe beter de ondersteuning voor mantelzorgers, hoe beter en langer zij voor hun naasten kunnen zorgen.
Vormen van ondersteuning via de Wmo
De gemeente bepaalt of je ondersteuning krijgt en welke vormen van ondersteuning je nodig hebt. Je kunt hiervoor terecht bij het Wmo-loket in jouw gemeente. Bij ondersteuning kun je denken aan:
- Huishoudelijke hulp
- Dagbesteding
- Begeleiding en ondersteuning voor mantelzorgers
- Een traplift, verhoogd toilet of een andere aanpassing van de woning
- Een taxibus, taxikostenvergoeding, scootmobiel of andere vervoersvoorzieningen
- Respijtzorg
- Een rolstoel
- Maaltijdservice
Ondersteuning regelen
Kom je in aanmerking voor hulp uit de Wmo? Dan kun je deze hulp op twee manieren regelen:
- Via het persoonsgebonden budget (pgb). Met een pgb regel je de inkoop van zorg helemaal zelf. Bij een pgb voor huishoudelijke hulp huur je dan zelf iemand in die je helpt in het huishouden. Dit kan een professionele kracht zijn, maar ook een kennis of familielid.
- Via de gemeente. De gemeente bepaalt dan bijvoorbeeld wat voor rolstoel je krijgt, of wie je gaat helpen in de huishouding. Deze vorm van ondersteuning heet 'in natura'.
Lees hier meer over het pgb.
Het keukentafelgesprek met de gemeente
Heb je een hulpvraag? Dan kun je een gesprek aanvragen bij de gemeente. Tijdens dit ‘keukentafelgesprek’ onderzoekt de gemeente welke hulp je nodig hebt. Als blijkt dat je gebruik kunt maken van een voorziening, bepaalt de gemeente of je een eigen bijdrage moet betalen.
Later: als thuiswonen niet meer gaat
Als de dementie ver gevorderd is, ben jij of je naaste helemaal afhankelijk van anderen. Dan komt er een moment dat langer thuiswonen niet meer haalbaar is. Hoe bereid je jezelf en je naaste voor op een verhuizing? En waar moet je rekening mee houden als je naaste de laatste levensfase ingaat?
- Op zoek naar een verpleeghuis
- Een aanvraag Wet landurige zorg (Wlz) regelen
- Als je naaste in een verpleeghuis woont
- Laatste levensfase
Over de Wet langdurige zorg (Wlz)
Veel mensen met dementie hebben op den duur intensieve zorg nodig, thuis of in een verpleeghuis. Sinds 2015 valt deze zorg onder de Wet langdurige zorg (Wlz, voorheen AWBZ). Om in aanmerking te komen voor langdurige zorg is een indicatie van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) nodig. De Wlz is bedoeld voor mensen die 24 uur per dag zorg in de nabijheid of toezicht nodig hebben.
Zorg in een instelling, of zorg thuis?
Iemand met een Wlz-indicatie kan kiezen tussen zorg in een instelling zoals een verpleeghuis of intensieve zorg thuis. Hierbij geldt dat de levering van zorg thuis verantwoord is en de kosten niet hoger zijn dan de kosten van verblijf in een instelling.
- Kies jij of jouw naaste voor verblijf in een instelling? Dan heb je recht op een Volledig Zorgpakket. Hierin zit alles wat je nodig hebt, zoals verblijf, persoonlijke verzorging, verpleging, behandeling en vervoer.
- Bij zorg thuis kun je gebruik maken van een persoonsgebonden budget (pgb) of een Volledig pakket thuis (vpt). Met een pgb bepaal je zelf van wie je zorg ontvangt. Met een vpt regelt een zorginstelling alle zorg voor jou. Een combinatie van een pgb en zorg door een instelling is ook mogelijk. Dit heet een Modulair pakket thuis (mpt).
Een geschikt verpleeghuis vinden
De zorg voor iemand met dementie wordt met de tijd steeds zwaarder. Zeker als op een gegeven moment 24 uur per dag verzorging en aandacht nodig is. Opname in een verpleeghuis is dan meestal het beste alternatief. Dat is een ingrijpende gebeurtenis, zowel voor de persoon met dementie als voor mantelzorgers. Een goede voorbereiding en een geschikt verpleeghuis helpen om de opname zo soepel mogelijk te laten verlopen. Lees meer over het vinden van een geschikt verpleeghuis.
Voorbereiding van opname in een verpleeghuis
Voor opname in een verpleeghuis heb jij of jouw naaste met dementie een Wlz-indicatie nodig. Deze kun je aanvragen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Hierna kun je een verpleeghuis zoeken. Houd er rekening mee dat veel verpleeghuizen wachtlijsten hebben. Informeer dus tijdig naar de aanvraagprocedures, voorwaarden en wachtlijsten. Ontdek meer over de voorbereiding op opname in een verpleeghuis.
Vrijwillige of gedwongen opname
Opname in een verpleeghuis gaat niet altijd vrijwillig. Soms is opname nodig, maar zie jij of jouw naaste dit zelf nog niet in. Wil jij of jouw naaste beslist niet opgenomen worden? Dan kan de casemanager, de mantelzorger of een familielid bij de huisarts een machtiging voor opname aanvragen.
Bij een aanvraag voor opname stelt het CIZ vast of de persoon met dementie bezwaar heeft tegen opname. Dit gebeurt met een zogenoemde Wzd artikel 21-toets. Uit deze toets komen drie mogelijkheden: vrijwillige opname, geen bereidheid/geen verzet of gedwongen opname. Lees op dementie.nl meer over gedwongen opname bij dementie.
Gratis brochure "Als thuis wonen niet meer gaat"
Iemand met dementie verzorgen wordt zwaarder naarmate de ziekte erger wordt. Zeker als jouw naaste na verloop van tijd 24 uur per dag zorg en aandacht nodig heeft. Opname in een verpleeghuis is dan meestal het beste alternatief, maar dat is wel een moeilijke beslissing. Hoe bereid je je voor? Waar moet je op letten? Lees in deze brochure alles over opname.