Krijgen meertalige mensen vier jaar later dementie?
In de aankondiging van het televisieprogramma Jinek van 12 oktober staat dat meertalige mensen vier jaar later klachten van dementie ondervinden vergeleken met mensen die maar één taal spreken. Dementie met vier jaar uitstellen, dat is nogal wat. Klopt deze bewering wel? Wij vroegen het aan neuropsycholoog en epidemioloog dr. Kay Deckers van het Alzheimer Centrum Limburg.
Krijgen mensen die meerdere talen spreken later dementie?
‘Hier kan ik alleen maar voorzichtig antwoord op geven, want wetenschappelijk onderzoek geeft hier geen eenduidig antwoord op. Hoewel de ene studie wel laat zien dat meertaligheid beschermt tegen dementie, vinden andere studies geen effect. Toch geeft de meerderheid van de studies heel voorzichtig aan dat tweetalige mensen later dementie krijgen in vergelijking met mensen die één taal spreken. Belangrijk om te noemen is dat er nog wel wat beperkringen aan deze studies zitten. Ze hebben bijvoorbeeld geboorteplaats of andere factoren die invloed kunnen hebben het verband tussen tweetaligheid en dementie niet meegenomen. Daarnaast gaat het om een mogelijk verband tussen tweetaligheid en dementie, je weet niet of tweetaligheid ook de daadwerkelijke oorzaak is van het uitstel van dementie. Dat ultieme bewijs is er niet.’
Waar komt het idee van dementie met vier jaar uitstellen dan vandaan?
‘Die vier jaar komt uit een Canadees onderzoek naar meertaligheid en dementie. Er is veel media-aandacht voor geweest in 2010, net na de publicatie van het onderzoek. Nu neemt de media dit getal nog steeds wel eens over, maar de resultaten zijn niet zo betrouwbaar. In het onderzoek zijn niet alle factoren onderzocht die invloed kunnen hebben op dementie. Ook zijn meertaligheid en dementie op hetzelfde moment gemeten. Voor een betrouwbaarder resultaat zou je eentalige en meertalige mensen over een langere tijd moeten volgen.’
Kun je de kans op dementie wel verkleinen?
‘Jazeker! Drie belangrijke thema’s die ik vaak noem zijn: eet gezond, beweeg regelmatig en blijf nieuwsgierig. Verder geef ik altijd het advies “wat goed is voor het hart, is goed voor het brein”. Door fysiek én mentaal actief te blijven kun je de kans op dementie verkleinen. Een nieuwe taal leren prikkelt de hersenen en past daar volgens mij heel goed bij.’
Meedoen aan vervolgonderzoek
Er is dus nog meer onderzoek nodig om te kijken of meertaligheid inderdaad beschermd tegen dementie. Taalwetenschapper prof. Merel Keijzer onderzoekt dit verband in het CogFlex onderzoek. Voor dit onderzoek zijn ze op zoek naar ouderen van 65 jaar uit heel Nederland met geheugenklachten óf met depressieklachten óf gezonde ouderen woonachtig in de noordelijke provinciën. Ook dr. Deckers zoekt deelnemers voor zijn tweejarig FINGER-NL onderzoek naar het effect van een leefstijlprogramma op het denkvermogen. Hij is op zoek naar deelnemers uit de omgeving van Maastricht, Amsterdam, Groningen, Nijmegen of Wageningen.