Kwart minder kans op dementie door olijfolie?
Op 26 juli 2023 verscheen zowel op scientias.nl als margriet.nl een artikel over olijfolie en de kans op dementie. Uit een onderzoek met 90.000 Amerikanen bleek dat olijfolie gebruiken de kans op overlijden door dementie met ongeveer 25% kan verminderen. Olijfolie staat al lang bekend als gezond en past in de 'Schijf van vijf' van het voedingscentrum. Maar is het logisch dat één voedingsmiddel zo’n enorm effect heeft? Laten we eens beter naar het onderzoek kijken.
Het onderzoek keek naar het gebruik van verschillende soorten olijfolie en de kans op overlijden aan dementie. Ze vonden een kwart minder kans, dat is een enorm effect. Is hier een verklaring voor? Allereerst werd niet gekeken naar het ontstaan van dementie, maar alleen naar overlijden aan dementie. Dat werd niet vastgesteld door de onderzoekers zelf, maar door de eigen (huis)arts. Dit wordt vaak gezien als een onbetrouwbare methode. Zo zal de ene arts een longontsteking als doodsoorzaak opgeven en een ander dementie de schuld geven van de verminderde weerstand tegen een longontsteking.
Bevolkingsonderzoek
Belangrijker is dat het gaat om bevolkingsonderzoek. Dat betekent dat ze gegevens verzamelden van veel mensen, maar je nooit betrouwbaar een oorzaak-gevolg relatie kunt aantonen. Olijfolie staat al lange tijd bekend als gezond, waardoor mensen die op hun gezondheid letten olijfolie gebruiken. Deze mensen hebben vaak ook andere gezonde gewoontes, zoals veel bewegen en niet roken. Het kan dus zijn dat het effect niet alleen door de olijfolie komt, maar ook door andere gezonde gewoontes.
Transvetten en dementie
De uitvoerend onderzoeker dr. Tessier wees in een interview ook nog op een ander interessant feit. Vroeger zaten er vaak transvetten in bak- en braadvetten. Op dit moment is dat veel minder, omdat uit ander onderzoek bleek dat transvetten erg ongezond zijn. Transvetten verhogen bijvoorbeeld het risico op hart- en vaatziekten, wat kan leiden tot dementie. Deze vermindering van transvetten in producten vond halverwege het onderzoek plaats. Dus mogelijk verklaart niet het gebruik van olijfolie, maar juist het niet gebruiken van andere producten een belangrijk deel van het resultaat.
Welk type olijfolie?
Dit onderzoek keek naar alle soorten olijfolie. In Nederland is het advies om vloeibare bak- en braadproducten te gebruiken. Olijfolie is bijvoorbeeld geschikt om mee te bakken en te braden. Een uitzondering is de duurdere ‘extra vierge olijfolie’. Deze heeft meer smaak en is daardoor geschikt om koud te gebruiken door bijvoorbeeld pasta’s, salades, tapenades en koude sauzen. Bij langdurige verhitting van extra vierge olijfolie boven de 180 °C, gaat de smaak echter verloren en kunnen ongezonde stoffen ontstaan.