Dementierapporteur Tamara van Ark presenteert eindrapport
Nederland vergrijst en daarmee groeit de groep mensen met dementie in rap tempo. Alzheimer Nederland maakt zich zorgen over het zwarte toekomstscenario als wij niet op tijd voorsorteren om deze groep passend te ondersteunen. Er liggen veel landelijke en lokale plannen klaar, maar de tijd dringt. Hoe zorgen we er met elkaar voor dat Nederland in actie komt? Een jaar geleden stelde Alzheimer Nederland Tamara van Ark aan als dementierapporteur om de plannen te versnellen. Vandaag op Wereld Alzheimer Dag presenteert zij haar eindrapport. Conclusie: het ontbreekt niet aan wil, maar er moet meer samenwerking worden opgezocht, domeinoverstijgend.
De wil om samen te werken is er. Nu nog doen.
Er zijn nu al circa 290.000 mensen met dementie in Nederland. Dit aantal verdubbelt de komende twintig jaar naar een half miljoen. Met afname van het aantal zorgprofessionals en mantelzorgers staat Nederland een enorme uitdaging te wachten in de zorg en ondersteuning van deze groep. Dementie heeft niet alleen enorme impact op de patiënt en familie, maar op de gehele samenleving.
Gerjoke Wilmink, directievoorzitter Alzheimer Nederland: “Wij hebben Tamara van Ark gevraagd om te kijken hoe processen in het land versneld kunnen worden. Hiervoor heeft ze het afgelopen jaar intensieve gesprekken gevoerd met mensen met dementie, mantelzorgers, gemeentes, zorgorganisaties, woningcorporaties en brancheverenigingen. Met focus op drie belangrijke thema’s die zorgen voor meer zorgarme voor mensen met dementie,: dementievriendelijk wonen, de casemanager dementie en ontmoetingsplekken in de buurt,”
Domeinoverstijgende aanpak maakt het verschil
Tamara van Ark: “Ik ben positief gestemd. Ik kwam werkelijk niemand tegen die niet wilde samenwerken. Een domein overstijgende aanpak maakt het verschil, daarvoor moet je over de muren van je eigen organisatie heen durven en kunnen stappen. Op een aantal plekken gebeurt dat al, maar soms zijn er ook harde grenzen door financiële stelsels. Daar is ruimte voor verbetering.”
Uit het eindverslag van de dementierapporteur:
1. NEEM DEMENTIEVRIENDELIJK WONEN ALS DE NIEUWE NORM
De meeste mensen met dementie wonen gewoon thuis. Als je rekening houdt met mensen met dementie in de woning help je ook andere doelgroepen. Aanbevelingen:
- Gemeenten: Maak samenwerking tussen gemeenten, zorgaanbieders en woningcorporaties de standaard in de woonzorgvisie. Betrek vanaf het begin de doelgroep en de lokale vertegenwoordigers van Alzheimer Nederland bij het maken van de plannen en benoem dementie daarin expliciet.
- Woningcorporaties: Bouw zorggeschikte woningen en nultredenwoningen dementievriendelijk. Voorkom dat er aparte verdiepingen ontstaan waar mensen met dementie wonen, maak het “gespikkeld”. Zo bouw je daadwerkelijk aan woongemeenschappen.
- Zorgaanbieders: Kom met een aanpak waarin de professionele zorg inzet op de keten van vrijwilligerswerk, mantelzorg en informele zorg om zo de formele (medische) zorg te kunnen blijven bieden
2. TOEKOMSTBESTENDIGE ZORG KAN ALLEEN MET EEN CASEMANAGER DEMENTIE
De casemanager dementie is een gespecialiseerde verpleegkundige of sociaal werker die het zorgnetwerk lokaal goed kent. Mensen met dementie en mantelzorgers zetten de casemanagers met stip op één als het gaat om de broodnodige ondersteuning thuis. Aanbevelingen:
- Zorginstituut Nederland, de Nederlandse Zorgautoriteit, de beroepsgroep(en), de zorgverzekeraars: De enorme variatie in inkoop en werkwijze van de casemanagers is opvallend en moet teruggebracht worden naar hoe het in de Zorgstandaard Dementie is omschreven. Zorg daarbij voor een positieve financiële prikkel voor de casemanager dementie van niet-pluis-fase tot aan het overlijden.
- Gemeenten: maak het mogelijk dat de casemanager dementie Wmo-voorzieningen kan indiceren.
- Ministerie van VWS: Borg de casemanager dementie in het Modulair Pakket Thuis (MPT) en het Volledig Pakket Thuis (VPT).
3. ONTMOETEN GAAT NIET VANZELF EN VRAAGT OM STRUCURELE INVESTERING
- Overheid: Wees daadkrachtig en zet de landelijke plannen om in daadwerkelijke ontmoetingsplekken. Hier is structurele financiering voor nodig, daar zijn verschillende mogelijkheden voor.
- Gemeenten: Versterk en verbind bestaande – en nieuw te maken – ontmoetingsplekken.
De dementierapporteur heeft haar verslag opgeleverd en rondt de laatste gesprekken nog af tot eind december. Alzheimer Nederland blijft als patiëntenorganisatie met alle partijen in gesprek om erop toe te zien dat we mensen met dementie en hun dierbaren ook in de toekomst kunnen ondersteunen.