Dr. Lize Jiskoot wint talentprijs & €100.000 voor dementieonderzoek
Mensen met frontotemporale dementie (FTD) wachten vaak jaren op de juiste diagnose. Dat moet beter kunnen vindt dr. Lize Jiskoot, neuropsycholoog en onderzoeker bij het Alzheimercentrum van het Erasmus MC. Met haar ambitieuze plannen voor betere diagnostiek heeft ze de Young Outstanding Researcher (YOR) award van Alzheimer Nederland gewonnen. Ze wist zowel het publiek als de jury te overtuigen met haar plannen om spraakopnames van patiënten met FTD in te gaan zetten bij de diagnostiek. Zij wint de talentprijs en 100.000 euro voor dit onderzoek.
De huidige testen pikken vaak niet de eerste veranderingen op van iemands achteruitgang in bijvoorbeeld taal, gedrag, concentratie of geheugen. Jiskoot kwam er in het contact met patiënten achter dat gespreken in de loop der tijd anders verlopen. Jiskoot: 'Tot nu toe wordt echter nog niet naar spraak gekeken tijdens het diagnosetraject.'
Onderbuikgevoel vangen
Jiskoot kwam er al vroeg in haar loopbaan als neuropsycholoog en onderzoeker achter dat de huidige diagnostische testen niet geschikt zijn voor deze groep. 'Het zijn jonge mensen die cognitief gezond zijn, maar waarvan je uiteindelijk wel weet dat ze ziek gaan worden. In de testen die we nu doen laten mensen eigenlijk geen achteruitgang zien. Toch merkte ik dat er iets veranderde in het contact. Het lijkt te komen door de manier waarop iemand spreekt.'
Spraakopnames automatisch onderzoeken
Jiskoot besloot daarom spraakopnames van haar patiënten te maken. “De computer onderzoekt vervolgens automatisch de opnames. Deze kijkt bijvoorbeeld naar de snelheid van praten, welke woorden iemand gebruikt, en of iemand vlak of juist met veel melodie praat.” Op deze manier is het mogelijk om veranderingen op te sporen nog voordat iemand de eerste klachten van FTD ontwikkelt.
Uiteindelijk kan deze techniek niet alleen helpen met het beter en eerder stellen van de diagnose, maar ook aanknopingspunten bieden voor gerichte adviezen over hoe om te gaan met taalproblemen voor mensen met FTD en hun naasten. Tot slot kunnen spraakopnames ook gebruikt worden in onderzoek naar medicatie voor FTD.
YOR-award voor behoud talent
Sinds 2019 reikt Alzheimer Nederland de Young Outstanding Researcher (YOR) award uit aan talentvolle jonge onderzoekers in het dementieveld. Met deze prijs willen we het onderzoek van de winnaars, maar ook dat van de andere finalisten, onder de aandacht brengen. Te vaak gebeurt het namelijk dat onderzoekstalent gedwongen wordt het veld te verlaten doordat ze geen vaste aanstelling kunnen krijgen bij een universiteit. Veel eerdere winnaars kregen mede dankzij de YOR-award een vaste aanstelling. Jiskoot: 'Deze prijs betekent heel veel voor me, op veel verschillende vlakken. Niet alleen is het een enorm compliment, maar het gaat me ook echt helpen mijn eigen onderzoekslijn op te zetten. Zo kan ik bijdragen aan het stoppen van FTD.'