Verband duizeligheid na opstaan en verloop alzheimer
Het lijkt erop dat we met behulp van bloeddrukmetingen tijdens opstaan beter kunnen inschatten hoe snel iemand met alzheimer achteruit zal gaan. Dit kan onzekerheid wegnemen en patiënt, familie en arts helpen bij het plannen van de toekomst. Voor de verdere toekomst hopen de onderzoekers op een behandeling. We spraken dr. Rianne de Heus, onderzoeker bij het Radboudumc in Nijmegen, over haar onderzoek hiernaar.
De Heus doet onderzoek naar ‘orthostatische hypotensie’, wat is dat precies?: “Ik doe onderzoek naar het herstel van de bloeddruk na het opstaan. Iedereen kent wel dat wanneer je opstaat, je eventjes licht in je hoofd bent. Als dit lang duurt, is dat mogelijk slecht voor je brein. Wij hebben nu ontdekt dat mensen met alzheimer die lang duizelig zijn bij het opstaan sneller achteruitgaan. De gevolgen van alzheimer nemen bij hen sneller toe dan bij mensen met alzheimer die hier geen last van hebben. Dit kan mogelijk komen doordat hun te lage bloeddruk bij het opstaan ervoor zorgt dat de hersenen te weinig bloed krijgen.
Je kunt een langzaam herstel van de bloeddruk na opstaan bij jezelf of je naaste herkennen door klachten van duizeligheid, het gevoel sterretjes te zien of zelfs de neiging tot flauwvallen. Het is overigens heel normaal en niet schadelijk om een paar seconden na het opstaan nog wat duizelig te zijn. Bij een verminderd bloeddrukherstel ben je een stuk langer duizelig. Je hebt dan soms nog klachten als je al een minuut staat.”
Stresstest
“Eigenlijk kun je opstaan zien als een simpele ‘stresstest’ voor het lichaam. Het bloed zakt door de zwaartekracht naar beneden en verschillende systemen in het lichaam moeten werken om dat weer te herstellen. De tijd die het lichaam nodig heeft om te herstellen, kunnen we zien als een maat voor het algeheel functioneren. Dit past ook bij eerdere studies. Daarin zien we dat een slecht bloeddrukherstel ook meer risico geeft op bijvoorbeeld het krijgen van hart- en vaatziekten en valongelukken.
Bloeddruk sensor
Wat ga je doen na deze ontdekking? De Heus: “Dit onderzoek is nog heel nieuw, dus de resultaten moeten nog bevestigd worden met extra onderzoek. Wanneer het bloeddrukherstel echt invloed heeft op de ziekte van Alzheimer, wordt een goede meetmethode belangrijker. We zijn daarom bezig om een meetinstrument te ontwikkelen dat het bloeddrukherstel in de thuissituatie meet. Dan hoeven mensen niet naar ons onderzoekscentrum toe te komen, maar kunnen ze thuis een kleine sensor dragen. Deze meet 24 uur per dag de bloeddrukverandering bij het opstaan. Dat maakt het verzamelen van zulke gegevens en daarmee ook vervolgonderzoek stukken makkelijker. Uiteindelijk hopen we dat de arts deze sensor ook kan gebruiken.”
Leefregels
Er zijn geen medicijnen voor deze bloeddrukproblemen. Kunnen mensen die er last van hebben er toch wat aan doen? De Heus: “Zeker, er zijn een paar kleine leefregels voor mensen die vaak duizelig zijn bij opstaan. Houd je bijvoorbeeld ergens aan vast als je opstaat. Verder kun je in etappes uit bed stappen. Ga dan eerst even op de rand van het bed zitten voor je opstaat. Zo is de bloeddrukdaling minder sterk en word je minder duizelig. Langdurige klachten kun je het beste met de huisarts bespreken. Het verschilt namelijk per persoon hoe je zoiets aanpakt. We weten nog niet of deze leefregels invloed hebben op de ziekte van Alzheimer, maar ze kunnen in ieder geval de problemen in het dagelijks leven verminderen.”
Alzheimer Nederland
Alzheimer Nederland steunde dit onderzoek met subsidies van in totaal 197.437 euro. Alzheimer Nederland stimuleert en financiert wetenschappelijk onderzoek. Hierdoor krijgen we steeds betere inzichten in de oorzaken van dementie, preventie, behandeling en ondersteuning.