Alzheimer Nederland

De vraag aan Alzheimer Nederland:
Mijn moeder slikte, voordat ze dementie kreeg, ruim 30 jaar de cholesterolverlager Lipitor. Als familie zagen wij toentertijd een mogelijk verband tussen deze cholesterolverlagers en haar dementie, maar dit werd door artsen niet gehoord. Inmiddels kom ik op internet heel veel artikelen tegen over de gevaren van cholesterolverlagers (statines). Op uw website vond ik echter geen informatie. Is er een verband tussen cholesterolverlagers en dementie?

Antwoord van Alzheimer Nederland:
Op internet is veel te lezen over dementie. Grote uitspraken over de oorzaken worden gedaan zonder dat meteen duidelijk wordt of de informatie wel uit betrouwbare bron komt. Om uit te zoeken hoe dit verhaal in elkaar steekt, spraken wij met prof. dr. Geert Jan Biessels. Hij is als neuroloog en onderzoeker verbonden aan het UMC Utrecht en gespecialiseerd in de rol van hart- en vaatziekten op de hersenen. We legden hem enkele vragen voor:

“Jazeker. De bron van deze verhalen is een voorlopig rapport van de Amerikaanse autoriteiten op het gebied van voedsel en medicijnen (FDA). Ze kregen enkele meldingen van patiënten die statines gebruiken en last kregen van problemen met het kortetermijngeheugen. Op basis van deze meldingen werd er heel terecht een onderzoek ingesteld, omdat statines veel worden gebruikt. Het aantal meldingen viel overigens erg mee. Zo’n 1 a 2 meldingen per miljoen recepten”
“Om het verband tussen medicijnen en dementie te onderzoeken, heb je goed en langdurend medicijnonderzoek nodig. De ziekteprocessen die dementie veroorzaken zijn namelijk sluipend. Ze spelen vaak al tientallen jaren in de hersenen voordat iemand dementie krijgt. Die onderzoeken zijn gedaan, maar om sneller antwoord te krijgen zijn ook kleinere en kortere, maar daardoor wat minder betrouwbare, medicijnonderzoeken uitgevoerd.

Acht van de twaalf van deze onderzoeken laten geen effect zien. Twee laten een positief effect zien en twee een negatief effect. Dit is ongeveer wat je verwacht bij een medicijn dat geen effect heeft op de hersenen. Meestal vind je niks, maar door toeval vind je soms een positief en soms een negatief effect. De grote langdurige medicijnonderzoeken gaven uiteindelijk de doorslag: onderzoeken met tienduizenden gezonde deelnemers lieten geen negatief effect zien van cholesterolverlagers op het risico op dementie.
“Er is op vele manieren onderzoek gedaan naar het effect van cholesterol op de hersenen. Bijvoorbeeld via bevolkingsonderzoek. Dit is wat minder betrouwbaar, maar een overzicht is interessant. Van de zestien studies geven er tien aan dat statines positief effect hebben op dementie of geheugen, vijf lieten geen effect zien en slechts één liet een negatief effect zien. Deze laatste studie keek echter alleen naar geheugenverlies na 30 dagen gebruik van statines. Daarnaast zijn er nog heel veel onderzoeken die alleen kijken naar diermodellen of zelfs alleen naar gekweekte cellen. Dit soort onderzoek is alleen verkennend.

Samengevat

Prof. dr. Biessels vervolgt: " Mensen kijken - terecht - kritisch naar eventuele nadelige effecten van medicijnen. We moeten echter heel voorzichtig zijn met conclusies op basis van individuele patiënten. Naar statines is veel onderzoek gedaan in grote groepen mensen. Daar komen voor dementie geen alarmsignalen uit naar voren. Op internet kan iedereen een pagina bouwen. Als je het vermoeden hebt dat statines slecht zijn, en je gaat googelen, kun je studies vinden die dit ‘aantonen’. Artsen kijken echter naar al het beschikbare bewijs. Dan kun je alleen tot de conclusie komen dat statines het risico op hart- en vaatziekten verlagen en geen of op de lange termijn misschien zelfs gunstig effect hebben op het risico op dementie.”

Stand van zaken lopend onderzoek

Wilt u weten waar we nu staan wat betreft het wetenschappelijk onderzoek? Ga dan naar onze speciale onderzoekspagina.

Dankzij indrukwekkend tv-programma recordaantal nieuwe donateurs voor dementieonderzoek

Meer aandacht voor stijgend aantal mensen met dementie met Marokkaanse of Turkse achtergrond

Herinneringen voor het leven- stop dementie staat in het teken van muziekherinneringen

Wist u dat cholesterolverlagende middelen in verband worden gebracht met dementie?

Wat zijn de conclusies uit onderzoek?

Wat is er waar van de negatieve verhalen over statines op internet?

Samengevat

Stand van zaken lopend onderzoek