Wiesje van der Flier naar Alzheimer Nederland
Moet je vleeswaren en ander bewerkt vlees vermijden?
Vleeswaren, zoals worst, ham of paté en producten zoals een hamburger, worst en gemarineerd vlees zijn allemaal voorbeelden van ‘bewerkt vlees’. Een recente studie in het wetenschappelijk tijdschrift ‘The American Journal of Clinical Nutrition’, gaf aan dat het eten van slechts 25g van dit vlees per dag de kans op dementie met 44% verhoogt. Een zeer grote stijging. Wordt het tijd voor meer pindakaas op brood?
De afgelopen maanden hebben we veel aandacht besteed aan voedingsmiddelen en het risico op dementie. Als je alleen de koppen leest, zal je snel denken: ‘We mogen ook niks meer eten.’ Daarom besteedt Alzheimer Nederland graag aandacht aan deze onderwerpen om een toelichting te geven. Dit soort berichten leiden namelijk af van de minder ‘spannende’ en vaak al bekende adviezen van Alzheimer Nederland, andere gezondheidsfondsen, het Voedingscentrum en de gezondheidsraad. Adviezen die bijna nooit de krant halen, maar waar wel veel bewijs voor is.
Hoe slecht is bewerkt vlees?
Het hierboven beschreven onderzoek heeft een zogenaamde ‘proxy’ gevonden. Een makkelijke maat, die veel ander gezondheidsgedrag voorspelt. In het onderzoek zagen ze dat mensen die veel bewerkt vlees eten, ook veel andere ongezonde gewoontes hadden. Zoals roken, minder bewegen en ook andere minder gezonde voedingsgewoonten, zoals te veel vet en weinig groenten en fruit. Al dit gedrag verhoogt weer de kans op dementie en vele andere ziekten als kanker en hart- en vaatziekten. Dat is een goede verklaring voor het effect dat de onderzoekers vonden. Dat zagen ze zelf overigens ook. Toen ze de effecten corrigeerden, verdween het effect van bewerkt vlees bijna helemaal.
Een plakje salami op brood verhoogt het risico op dementie niet. Wel eten Nederlanders vaak te veel rood- en bewerkt vlees. Er zijn heel veel alternatieven voor vlees; wit vlees zoals kip of ander gevogelte, vis, peulvruchten, noten en vegetarische opties als tofu, tempé of ei.
Update 2025: Begin 2025 meldden Amerikaanse onderzoekers dat mensen die dagelijks rood bewerkt vlees eten, vaker dementie krijgen. Dit ontdekten ze na jarenlang onderzoek onder een grote groep mensen die hun eetgewoonten bijhielden. Mensen die rood vlees vervingen door noten, peulvruchten, kip of vis, hadden juist minder kans op dementie.
De resultaten zijn interessant, maar bewijzen nog niet dat rood vlees echt de oorzaak van dementie is. Andere leefstijlfactoren kunnen bijvoorbeeld ook een rol spelen. Om zeker te weten dat rood vlees het risico op dementie verhoogt, is een interventiestudie nodig. Bij zo'n studie wordt één groep gevraagd om voor een lange tijd rood bewerkt vlees te eten en een andere groep niet. Pas dan kunnen onderzoekers weten wat het effect van rood vlees op dementie is.