Zijn bestrijdingsmiddelen en pesticiden een oorzaak van dementie?

Onderzoekers houden zich al lange tijd bezig met bestrijdingsmiddelen en dementie. Uit proefdieronderzoek blijkt dat sommige stoffen mogelijk bijdragen aan het risico op dementie. Onderzoek bij mensen laat dit echter niet duidelijk zien. Hoe kan dat? Al in de 16e eeuw zei de wetenschapper Paracelsus dat ‘de dosis het gif maakt’. Dit betekent dat stoffen pas giftig zijn als een bepaalde dosis wordt overschreven. We noemen stoffen vaak pas giftig, als een kleine dosis al gevaarlijk is. Als we dat niet zouden doen is alles een gif. Ook keukenzout en zelfs water kunnen je ziek maken als je er zeer grote hoeveelheden van neemt in een korte tijd.  

De vraag is of mensen die werken met bestrijdingsmiddelen, vaker dementie krijgen dan mensen die dit niet doen. Én als dat zo is. Waar ligt dan de grens? Lopen omwonenden ook gevaar of zelfs mensen die bespoten groenten in de supermarkt kopen? Wetenschappers hebben in 2020 naar al het onderzoek op dit gebied gekeken en konden de vraag niet beantwoorden. Zelfs voor mensen die veel werken met bestrijdingsmiddelen spreken de studies elkaar tegen. Sommige zien een effect, sommige niet en er zijn zelfs studies die juist minder dementie laten zien bij mensen die bestrijdingsmiddelen gebruiken.  

Er zijn natuurlijk veel meer ziekten dan dementie alleen. De relatie tussen bestrijdingsmiddelen met kanker, longziekten en de ziekte van Parkinson lijkt duidelijker te zijn. Nu is de ziekte van Parkinson op zichzelf een risicofactor voor (parkinson)dementie. Gelukkig verwatert het effect van bestrijdingsmiddelen op Parkinson bij de lagere hoeveelheden waaraan omwonenden en consumenten worden blootgesteld. Ook voor dieren en het milieu kunnen bestrijdingsmiddelen negatieve gevolgen hebben. 

Dat bestrijdingsmiddelen gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken is een lang bekend probleem. Wetgeving heeft gezorgd dat de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen al jaren afnemen (CBS). Ook wordt er tegenwoordig beter gelet op stoffen die mogelijk een effect hebben op het ontstaan van Parkinson en de ziekte van Alzheimer. Zodat stoffen die mogelijk het effect hierop vergroten niet meer zijn toegestaan in de Europese Unie (RIVM). 

Hoewel het zeker niet is aangetoond dat je een hoger risico op dementie loopt door gebruik van bestrijdingsmiddelen, is het nooit verkeerd om zo weinig mogelijk bestrijdingsmiddelen binnen te krijgen of het risico voor omwonenden zo laag mogelijk te maken. 

• Wanneer je in de omgeving woont van een landbouwbedrijf, doe dan je schoenen uit bij binnenkomst; was groenten, kruiden, fruit uit eigen tuin en was je handen voor het eten. 
• Sluit tijdens en kort na de bespuiting van een aangrenzend perceel de ramen en blijf niet langere tijd in de tuin.
• Als consument kun je het gebruik van biologisch geteeld voedsel stimuleren door biologisch groenten en fruit te eten. Voor je eigen gezondheid is dit niet nodig, maar je stimuleert daarmee wel een vermindering van het gebruik van deze stoffen.
• Denk als consument niet alleen aan voedsel. Juist voor de teelt van bloemen en planten worden veel bestrijdingsmiddelen gebruikt. 
• Wanneer je werkt met bestrijdingsmiddelen, volg dan altijd de veiligheidsmaatregelen op. Kies, wanneer mogelijk, voor alternatieve manieren van bestrijding.  En gebruik geen bestrijdingsmiddelen wanneer de wind richting omwonenden waait.