De zorgval, wat is dat eigenlijk?

Ouderen met dementie die op een wachtlijst staan voor een verpleeghuis krijgen minder zorg en betalen daarvoor nota bene een hogere eigen bijdrage. Ook raken ze vaak hun vaste begeleider, de casemanager kwijt. Hoe komt dat?

Zolang mensen met dementie thuis wonen, worden hun huishoudelijk hulp, dagbesteding en casemanager door gemeenten en zorgverzekeraars betaald. Deze hulp valt onder de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) en de Zvw (Zorgverzekeringswet).  Wanneer er meer zorg nodig is en het thuis wonen niet meer gaat, verhuizen mensen met dementie meestal naar een verpleeghuis met 24-uurs zorg. Deze zorg valt onder de Wlz (Wet langdurige zorg).

De Rijksoverheid betaalt de Wlz. Als je eenmaal een indicatie voor de Wlz hebt, dus voor verpleeghuiszorg, val je onder deze wet. Ook als je op de wachtlijst staat. De Wlz gaat uit van een vast budget per persoon en niet vanuit de gewenste behoefte aan zorg. Daardoor krijgen mensen die op de wachtlijst staan minder zorg dan ze nodig hebben. En dat terwijl de behoefte aan zorg in de periode van de overgang van thuis naar het verpleeghuis juist groter en dringender is dan voorheen. En daarvoor betalen ze ook nog eens een hogere eigen bijdrage.

En eenmaal op de wachtlijst verliezen mensen met dementie vaak hun vertrouwde casemanager die voor een warme overdracht kan zorgen wanneer iemand naar het verpleeghuis verhuist. Deze wordt namelijk niet door de Wlz vergoed. Mantelzorgers noemen de casemanager dementie de belangrijkste steunpilaar om het thuis langer vol te kunnen houden.

Door deze onwenselijke situatie stelt een deel van de mensen met dementie en hun familie de aanvraag voor een indicatie Wlz (verpleeghuiszorg) zo lang mogelijk uit. Net zo lang tot het echt niet meer gaat en er een crisisopname volgt.

Bij een crisisopname wordt de persoon met dementie acuut in een verpleeghuis opgenomen. Het gaat dan om het eerste de beste verpleeghuis met plek. Vaak verder weg. Meestal niet het verpleeghuis van iemands keuze. We zien dat het aantal crisisopnames momenteel stijgt. Er zijn schattingen dat circa 5.000 mensen te maken hebben met de zorgval. Betrouwbare cijfers zijn er echter niet. 

De zorgval, zoals hierboven uitgelegd, is een zeer onwenselijke én onmenselijke situatie. Juist in de meest hectische periode voor de verhuizing naar het verpleeghuis krijgen mensen met dementie en hun mantelzorger minder zorg en moeten hier meer voor betalen. Het is onbegrijpelijk dat deze kwetsbare groep door ontoereikend budget niet kan rekenen op zorg waar zij recht op hebben, juist op het moment dat zij dit, na de diagnose én bij de indicatie voor de Wlz, het hardste nodig hebben.

Het probleem kan eenvoudig worden opgelost door de indicatie voor de Wlz pas in te laten gaan als iemand met dementie daadwerkelijk verhuist naar het verpleeghuis. De Wlz zou niet moeten gelden voor mensen die nog op een wachtlijst staan.

Alzheimer Nederland heeft dit probleem al verschillende malen onder de aandacht gebracht van de politiek. Ook afgelopen week hebben wij opnieuw bij diverse Tweede Kamerleden aan de bel getrokken. Wij willen dat deze situatie zo snel mogelijk wordt beëindigd: het kabinet moet met voorrang stappen zetten om deze fout in de financiering recht te zetten.

Alzheimer Nederland heeft dit probleem afgelopen week wederom op Facebook onder de aandacht gebracht en er kwamen opnieuw veel reacties. Het probleem is nog zeer actueel. Hier zijn alle reacties te lezen. Help ons met onze lobby om deze kromme regeling te veranderen. Deel jouw ervaringen en deel ons bericht. Samen staan we sterk! 

• Bekijk de treffende video van de Monitor met uitleg over de zorgval op Twitter
• Lees meer over onze visie op betere dementiezorg