Status van medicijnonderzoek naar dementie

Midden 2020 liepen er in totaal 121 medicijnonderzoeken bij mensen met de ziekte van Alzheimer waarvan 29 in de laatste onderzoeksfase. Gemiddeld loopt een onderzoek 5 jaar. In de komende jaren kunnen we daarom resultaten van deze onderzoeken verwachten. Ook voor andere vormen van dementie, vinden medicijnstudies plaats. Helaas is het aantal onderzoeken voor deze ziekten veel kleiner. Zo liepen er in 2021 voor Frontotemporale dementie (FTD) 9 studies, voor vasculaire dementie 9 en voor Lewy body dementie 10 studies. Voor deze ziekten is het medicijnonderzoek nog niet zo ver gevorderd, waardoor het langer zal duren voor er nieuwe medicijnen beschikbaar komen.  

Steeds meer studies testen medicijnen in mensen in het vroege stadium van dementie door de ziekte van Alzheimer. Sommige onderzoeken kijken zelfs naar patiënten met alzheimer ziekteprocessen voordat ze dementie krijgen. Deze trend om aan het begin stadium van de ziekte te behandelen komt voort uit de gedachte dat de schade dan nog klein is en de ziekte dan beter is tegen te houden.

De medicijnen die op dit moment worden ontwikkeld zijn onder te verdelen in twee categorieën:

1. Medicijnen die het ontstaan van de ziekte proberen te remmen/wijzigen (gericht op het ziekteprocessen)
   
   De meeste medicijnen zijn ontwikkeld om de ziekteprocessen van de ziekte van Alzheimer te vertragen, uit te stellen of hopelijk te voorkomen. Van deze medicijnen richt meer dan de helft zich op schadelijke eiwitten, amyloid en tau die de hersencellen beschadigen. Daarnaast is een aantal medicijnen erop gericht om ontstekingen te voorkomen, die zorgen voor extra schade bij mensen met alzheimer. Als laatste probeert een andere klasse medicijnen juist om te zorgen voor de aanmaak van nieuwe hersencellen om zo de ziekte te vertragen.

2. Medicijnen die de symptomen van de ziekte bestrijden en verminderen  (gericht op de gevolgen van de ziekte)
   
   Medicijnen die de symptomen van de ziekte van Alzheimer verlichten zouden veel kunnen  betekenen voor de patiënten en de omgeving. Deze medicijnen doen niks tegen ziekteprocessen, maar kunnen de mentale vermogens of de concentratie verbeteren, of juist depressie of onrust tegengaan.  Veel van deze stoffen werken door het verbeteren van de prikkeloverdracht tussen hersencellen. Maar er zijn bijvoorbeeld ook medicijnen die de stofwisseling versnellen.

Alzheimer-Nederland.nl

• Artikel: Waarom is er nog geen medicijn
• Artikel: Fasen van medicijnonderzoek
• Artikel: Oorzaken van Alzheimer
• Artikel: 8 belangrijkste ontdekkingen uit dementieonderzoek

Dementie.nl

• Overzicht: Medicatie tegen dementie
• Overzicht: Behandeling zonder medicatie

Er is veel onderzoek nodig naar de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie. Dit geeft ons steeds betere inzichten in de oorzaken, preventie, diagnose en behandeling van dementie. Alzheimer Nederland stimuleert en financiert onderzoek op verschillende manieren.