Worden cognitieve stoornissen zoals geheugenproblemen goed herkend bij oudere patiënten in het ziekenhuis?

‘Ziekenhuizen zijn onvoldoende ingesteld op mensen met dementie. Actie is noodzakelijk.’ Dit concludeerde Alzheimer Nederland in 2019 naar aanleiding van een onderzoek. Mensen met dementie hebben vaak moeite met het verwerken van informatie. Verschillende zogenoemde cognitieve functies kunnen gestoord zijn, wat zich kan uiten in bijvoorbeeld vergeetachtigheid, verdwalen of problemen niet meer kunnen oplossen. Patiënten met dementie, maar ook patiënten met cognitieve stoornissen door een andere oorzaak, hebben tijdens en na een ziekenhuisopname meer hulp nodig. Daarnaast is het belangrijk om mantelzorgers beter te betrekken bij de besluiten en het organiseren van zorg tijdens en na de opname. Deze en andere maatregelen kunnen bijdragen aan herstel, het voorkomen van complicaties en nieuwe opnames in het ziekenhuis.

De uitkomsten van het onderzoek van Alzheimer Nederland bieden ruimte voor verbetering. Aanleiding voor hoofdonderzoeker Barbara van Munster, hoogleraar interne geneeskunde en voorzitter van het Alzheimer Centrum Groningen, om initiatief te nemen voor dit flashmob onderzoek: “Om maatregelen te kunnen nemen om de ziekenhuiszorg voor mensen met cognitieve stoornissen te verbeteren, moet je eerst weten hoe groot het probleem is. Hoeveel ouderen in het ziekenhuis hebben nu eigenlijk cognitieve stoornissen? En herkennen we dit wel goed als zorgverleners? Deze vragen zijn in Nederland nog niet eerder op zo’n grote schaal onderzocht. Willen we voorkomen dat deze kwetsbare patiënten in de war raken tijdens een ziekenhuisopname, of dat ze een paar dagen na ontslag weer terug zijn in het ziekenhuis, omdat er onvoldoende zorg geregeld was thuis, dan moeten we als eerste herkennen bij welke patiënten hier extra aandacht voor nodig is. Op dit moment weten we niet hoe goed wij als zorgverleners zijn in het herkennen van cognitieve stoornissen bij ouderen in het ziekenhuis.”

Om meer te weten te komen over de aanwezigheid en herkenning van cognitieve stoornissen in het ziekenhuis, wordt op Wereld Alzheimer Dag het flashmob onderzoek uitgevoerd. In elk van de deelnemende ziekenhuizen worden patiënten van 65 jaar en ouder die opgenomen zijn in het betreffende ziekenhuis benaderd voor het onderzoek. De patiënten die mee willen doen, ondergaan een korte geheugentest. Ook krijgen hun artsen en verpleegkundigen de vraag of zij denken dat er cognitieve problemen aanwezig zijn bij hun patiënt(en).

Een uniek aspect van dit flashmob onderzoek is dat de onderzoekers samenwerken met de toekomstige generatie van zorgverleners om ook bij hen bewustzijn te creëren over dit onderwerp. Studenten van bijvoorbeeld de opleidingen verpleegkunde en toegepaste psychologie helpen mee met het afnemen van de geheugentesten. Als aanvulling op dit leermoment in de praktijk, verzorgen enkele hogescholen in samenwerking met de ziekenhuizen extra onderwijs over de zorg voor kwetsbare ouderen met cognitieve stoornissen.

Dit flashmob onderzoek is geïnitieerd door het Alzheimer Centrum Groningen en onderdeel van het landelijke ABOARD-project (A personalized medicine approach for Alzheimer’s disease, www.aboard-project.nl). ABOARD is een samenwerking van meer dan dertig partners die werken aan een toekomst met gepersonaliseerde diagnostiek, predictie en preventie van Alzheimer.

Nadat de verzamelde informatie verwerkt is, zullen de resultaten en eventuele vervolgstappen bekend worden gemaakt.