YOD-MOLECULAR

Met het YOD-MOLECULAR (Young-Onset Dementia: Mechanisms Of seLECtive vULnerability And their contribution to disease pResentation) consortium doen we onderzoek naar de oorzaken en herkenning van dementie op jonge leeftijd. Men spreekt van dementie op jonge leeftijd wanneer iemand jonger is dan 65 jaar als de klachten beginnen. Door een brug te slaan tussen de kliniek en het lab willen de onderzoekers beter begrijpen wat de biologische processen achter het ziekteverloop zijn, en hoe we deze informatie kunnen gebruiken bij het stellen van de juiste diagnose wanneer een patiënt bij de arts komt.

Dementie op jonge leeftijd wordt vaak te laat en niet goed herkend. Dit komt omdat er geen sprake is van de klassieke symptomen van dementie, zoals vergeetachtigheid. Meestal is de oorzaak de ziekte van Alzheimer of frontotemporale dementie (FTD). In FTD komen symptomen zoals gedragsveranderingen, moeite met taal, en afgenomen sociale cognitie (bijvoorbeeld verminderde empathie of veranderde omgang met sociale normen) voor. Bij deze symptomen wordt vaak niet meteen gedacht aan een vorm van dementie. Alzheimer op jonge leeftijd kan ook met taalproblemen, gedragsverandering, of problemen met het zien beginnen. De symptomen van de ziekte hangen samen met biologische veranderingen op specifieke plaatsen in de hersenen. Door hier dieper op in te zoomen, willen de onderzoekers erachter komen waar en hoe de ziekte begint, zodat ze zich uiteindelijk kunnen richten op vroege behandeling.

Doelen

Het doel van dit consortium is dementie op jonge leeftijd beter herkennen, zodat er meer mogelijkheden zijn om sneller te beginnen met behandelingen die beter passen bij de patiënt en de diagnose. Zo kunnen ze mogelijk het ziekteproces afremmen en de kwaliteit van leven verbeteren. Ze willen graag het volgende bereiken:

Het ontwikkelen van een neuropsychologische testbatterij, om zo de diagnose van dementie op jonge leeftijd beter en sneller te maken.
Het in kaart brengen van het ziekteverloop met behulp van een combinatie van MRI en pathologisch onderzoek na de dood, zodat we van begin tot eind kunnen volgen hoe de ziekte zich ontwikkelt.
De onderliggende moleculaire en cellulaire processen tijdens het ziektebeloop begrijpen, zodat er mogelijkheden kunnen ontstaan om hier therapieën in te vinden.
Het gebruik van kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, “AI”) om alle bovenstaande informatie te bundelen in een AI model wat ons kan helpen om het beloop van dementie op jonge leeftijd te begrijpen.

Het YOD-MOLECULAR consortium maakt onderdeel uit het van NWO onderzoeksprogramma KIC 2020-2023 MISSION – Leven met Dementie. Dit consortium staat onder leiding van Alzheimercentrum Amsterdam (Amsterdam UMC, prof. dr. Yolande Pijnenburg), in samenwerking met 20 onderzoekers van nationale en internationale gronden. Naast het Amsterdam UMC zijn ook de Vrije Universiteit Amsterdam (VU Amsterdam), Hogeschool Utrecht, Rijksuniversiteit Groningen, Erasmus MC, en organisaties zoals Team Alzheimer, Alzheimer Nederland, FTD Lotgenoten en Kenniscentrum Dementie op Jonge Leeftijd betrokken. De Hersenstichting, Winterlight Labs (Verenigde Staten) en ALLEO Labs (voorheen Immuneering, Verenigde Staten) maken ook onderdeel uit van YOD-MOLECULAR.

Contact

Projectleider: Prof. dr. Yolande Pijnenburg, Alzheimercentrum Amsterdam, Amsterdam UMC
Projectmanager: drs. Lotte Smit, Alzheimercentrum Amsterdam, Amsterdam UMC
Voor vragen of meer informatie over het YOD-MOLECULAR consortium kunt u ons bereiken via dit e-mailadres: [email protected]