Ga direct naar de contentGa direct naar de content

Waarom is er nog geen dementiemedicijn?

Ondanks veel onderzoek naar dementie, is er nog geen medicijn beschikbaar. Hoe kan dat, terwijl er al jaren onderzoek wordt gedaan?

Ziekte beter begrijpen

Wetenschappers proberen nog steeds de biologische mechanismes te begrijpen die de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie veroorzaken. Een van de redenen dat medicijnen nog onvoldoende werken is omdat er meer inzicht nodig is. Twintig jaar geleden werd gedacht dat maar één of twee eiwitten de oorzaak waren van dementie. Nu weten we dat dementie veroorzaakt wordt door veel complexere ziekteprocessen. Dat maakt het onderzoek naar medicijnen ook veel lastiger. Fundamenteel onderzoek kan leiden tot nieuwe kennis, en daarmee tot nieuwe en betere medicijnen.

Lange ontwikkelingstraject van medicijnen

Doordat medicijnen eerst uitvoerig getest moeten worden, duurt het ontwikkelen van een medicijn lang. Van de eerste ontdekking van een stof, tot een medicijn in de apotheek kan dat onderzoek wel 15 tot 20 jaar duren. Dit doet men om te voorkomen dat medicijnen te vroeg beschikbaar komen en toch niet veilig of werkzaam blijken te zijn. Helaas zou dat anders vaak voorkomen, want van de 10.000 onderzochte stoffen, komt er uiteindelijk maar 1 in de apotheek als medicijn.

Doelgroep van onderzoek

Medicijnen worden steeds meer getest in patiënten met vroege (voor)stadia van dementie. Het is lastig om deze mensen te vinden omdat er nog geen symptomen van dementie zijn, of omdat de eerste signalen van dementie nog niet  herkend zijn. Dit maakt het vinden van voldoende deelnemers aan onderzoeken lastig en vaak traag.

Accepteer cookies om de video te kunnen bekijken

Uitkomstmaten om effect medicijnen te meten

Om te kijken of een medicijn werkt, moet met testen van bijvoorbeeld concentratie, taal en geheugen worden gekeken of patiënten baat hebben bij het medicijn. Bij mensen met een voorstadium van dementie of beginnende dementie is dit vaak lastig. De achteruitgang is dan nog niet zo groot om effecten van het medicijn vast te stellen. Wetenschappers zoeken nu naar nieuwe manieren om het effect van een medicijn te bepalen.  Ze zoeken bijvoorbeeld naar stoffen in het bloed of naar aanwijzingen in hersenscans. Met dergelijke methoden kan onderzoek veel sneller. Je hoeft niet jaren te wachten om te kijken of dementie wordt uitgesteld of zelfs helemaal voorkomen. 

Hersenonderzoek.nl

In verschillende landen zijn initiatieven gestart om deelnemers aan onderzoek te werven. In Nederland heeft Alzheimer Nederland daarom meegewerkt aan de oprichting van Hersenonderzoek.nl. Via dit initiatief hebben zich al duizenden mensen met en zonder dementie zich aangemeld om, vrijblijvend, te worden uitgenodigd voor onderzoek. Ook u kunt zich hiervoor aanmelden.

Wat zijn de verwachtingen de komende jaren?

Op dit moment zitten meer dan twintig middelen in de laatste fase van onderzoek. Men verwacht binnen enkele jaren te weten of de medicijnen werkzaam zijn. Indien er een medicijn tussen zit wat een duidelijk effect laat zien, kan dit vervolgens op de markt worden gebracht.

Resultaten van de afgelopen jaren

De afgelopen jaren zijn er veel onderzoeken naar medicijnen mislukt. Deze tegenvallende resultaten zijn voor de lange termijn echter belangrijk om te kijken hoe we dementie wél kunnen behandelen. Zo weten we inmiddels dat:

  • Een effectieve behandeling zeer vroeg gestart moet worden. Het lijkt namelijk niet mogelijk om de ziekte te stoppen als er al veel schade is. Daarom richten onderzoeken zich nu op de periode voordat de schade onomkeerbaar is.
  • Dementie kent veel meer varianten dan gedacht. Bij lang niet iedereen spelen bijvoorbeeld schadelijke eiwitten een belangrijke rol. Nieuwe medicijnstudies maken gebruik van nieuwe mogelijkheden om die schadelijke eiwitten vast te stellen. Zo doen alleen mensen mee aan het onderzoek die ook van het medicijn kunnen profiteren.

Onderzoek van Alzheimer Nederland

Alzheimer Nederland steunt het onderzoek naar nieuwe medicijnen. Van onderzoek om de oorzaken van dementie vast te stellen, onderzoek om de effecten van medicijnen vast te stellen, tot onderzoek om dementie al in een vroeg voorstadium vast te kunnen stellen. Op onze pagina over ons onderzoek leest u hier meer over.

Meer lezen: