Definitie van een dementievriendelijke gemeente

Een dementievriendelijke gemeente is een gemeente die zich inzet om mensen met dementie en hun mantelzorgers zo lang mogelijk mee te laten doen in de samenleving, waarbij zij zich gesteund voelen door hun omgeving. Door een dementievriendelijke gemeente te worden kan de kwaliteit van leven van mensen met dementie en hun mantelzorgers verbeterd worden en kan er bijgedragen worden aan een inclusievere samenleving waarin iedereen meetelt. Het is de taak van de gemeente om te zorgen dat dit kan. De gemeente kan dit mogelijk maken door kennis te vergroten, actief samen te werken met organisaties, inwoners te stimuleren en begeleiding op maat te bieden.

Dementiescan

Een startpunt voor gemeenten is om te inventariseren waar zij staan qua dementievriendelijkheid en om te kijken waar ruimte is voor verbetering. Een instrument hiervoor is de Dementiescan. Deze maakt inzichtelijk hoe dementievriendelijk de gemeente al is en wat de gemeente concreet kan doen om dementievriendelijker te worden. Voer de dementiescan periodiek uit om inzicht te krijgen in de voortgang en om concrete verbeterpunten te krijgen. Een dementievriendelijke gemeente is een doorlopend proces, waarbij continue inspanningen nodig zijn.

Ondersteun mantelzorgers

Gemeenten kunnen mantelzorgers ondersteunen door het aanbieden van een toegankelijke website waar zij informatie, contactgegevens en ondersteuningsaanbod van de gemeente makkelijk kunnen vinden.  Bijvoorbeeld de dementienetwerken in de regio Oost-Gelderland: Dementienetwerk Zutphen, Vorden, Lochem e.o., Liemosa, Netwerk Ouderen en Veerkracht Achterhoek.

Tevens is het van belang om een fysiek mantelzorgsteunpunt op verschillende plekken in de gemeente te hebben, waar mantelzorgers terecht kunnen voor hulp en vragen. Niet alle mantelzorgers zijn digitaal vaardig. Voor gemeenten is het van belang om de behoeften van de mantelzorgers in hun gemeenten te inventariseren, zodat zij inzicht krijgen op welke gebieden mantelzorgers ondersteuning nodig hebben. Dit kan gedaan worden door een vragenlijst uit te zetten onder mantelzorgers. Hierbij is het van belang dat er samengewerkt wordt met regionale dementienetwerken en zorginstellingen om zo de mantelzorgers goed in kaart te hebben en te benaderen. Wanneer gemeenten al activiteiten en ondersteuning bieden, is het goed om deze ook te monitoren. Mogelijke verbeteringen kunnen dan inzichtelijk worden gemaakt en goedlopende initiatieven verder worden uitgerold of als voorbeeld voor andere gemeenten worden gebruikt.

Vergroot kennis

Om een samenleving te vormen waarin iedereen meetelt is het van belang om ook het gevoel te hebben dat je kunt deelnemen aan de samenleving en dus ook deel kunt nemen aan activiteiten en veilig buiten kan bewegen. Gemeenten zouden de bewustwording en kennis van inwoners kunnen verhogen met behulp van informatievoorziening. Dit zou zich met name kunnen richten op het herkennen van en omgaan met dementie.  Bij het organiseren van informatievoorzieningen zoals online trainingen of fysieke bijeenkomsten is het belangrijk om samen te werken met lokale organisaties zoals welzijnsorganisaties, regionale afdelingen van Alzheimer Nederland en zorginstellingen. Hierdoor kunnen middelen en expertises gebundeld worden om de bewustwording en ondersteuning voor mensen met dementie en hun mantelzorgers te vergroten. Het is van belang dat er genoeg animo vanuit inwoners is om deze sessies of trainingen te volgen. Gerichte werving met hulp van het dementienetwerk kan in hierbij helpend zijn. Ook onder mensen die geen ervaring met dementie hebben, is het belangrijk om het bewustzijn te vergroten. Het is namelijk een gegeven dat iedereen ooit te maken zal krijgen met dementie.

Stimuleer inclusieve samenleving

Ontwikkel als gemeente een dementievriendelijkheidsbeleid. Formuleer een duidelijke visie en beleid met betrekking tot dementievriendelijkheid. Streef ernaar dementie te normaliseren door bewustwording te vergroten en openlijk te praten over dementie. Stimuleer een inclusieve samenleving en doorbreek taboes. Zorg ervoor dat mensen met dementie veilig buiten kunnen bewegen door de fysieke buitenruimte met aandacht voor deze mensen in te richten. Neem het belang van vroeg signalering om tijdige ondersteuning te bieden ook mee. Mensen met beginnende dementie schamen zich vaak of zien de ernst niet om naar de huisarts te gaan, tot het niet meer anders kan. Hulp komt dan vaak te laat en zwaardere zorg, of zelfs crisishulp is dan nodig. Inspiratie voor het opstellen van een dementievriendelijkheidsbeleid? Kijk hoe andere gemeenten bezig zijn: Dementie in beeld.

Training Samen dementievriendelijk 

Samen dementievriendelijk biedt verschillende gratis online trainingen zodat mensen goed kunnen omgaan met dementie. Dit zijn zowel trainingen voor inwoners als bijvoorbeeld trainingen voor het klantcontactcentrum van gemeenten, waarbij medewerkers worden opgeleid om mensen met dementie te herkennen en goed met ze om te gaan. Voor gemeenten die dementievriendelijk willen worden is het belangrijk dat medewerkers die in aanraking komen met inwoners, zoals het klantcontactcentrum van de gemeente, maar ook sociale wijkteams en de BOA’s dementie kunnen herkennen en weten hoe te handelen. Door in het beleid op te nemen dat medewerkers van het klantcontactcentrum van de gemeente de trainingen verplicht moeten doorlopen, geef je als gemeente het goede voorbeeld. Gemeenten zouden deze trainingen verder onder de aandacht kunnen brengen en inwoners, ondernemers, hulpverleners en medewerkers in de thuishulp/thuiszorg actief kunnen uitnodigen om zo een training te volgen.

Bereik de doelgroep

Alzheimer Nederland heeft verschillende brochures rondom dementie en een dementievriendelijke gemeente. Gemeenten kunnen faciliteren in het verspreiden van deze informatie op publieke plekken waar inwoners komen, zoals bibliotheken en buurthuizen, en bij zorginstellingen zoals huisartsen en apotheken. Maar ook plekken waar jonge mensen komen zoals scholen of sportverenigingen. Het is belangrijk dat iedereen bereikt wordt. Ook de jonge mantelzorgers. Het is de taak van gemeenten om te zorgen dat kennis op een aansprekende manier en via de juiste kanalen bij de inwoners onder de aandacht wordt gebracht. De manier waarop inwoners graag bereikt willen worden verschilt per leeftijdsgroep. Populatiekenmerken verschillen per gemeente en per wijk. Sommige gemeenten hebben relatief veel jongere inwoners en sommige gemeenten hebben relatief veel oudere inwoners. Door goed in kaart te brengen welke doelgroepen gemeenten willen bereiken, kan de gemeente haar informatie afstemmen op haar doelgroepen. Jongeren (18-34 jaar) zien het liefst informatie in een online artikel op de website van de gemeente en via sociale media, 35-plussers zien het liefst informatie in een artikel in de lokale krant.

Bron: Panelonderzoek | Dementievriendelijke gemeenten in Gelderland.  Een samenwerkingsproject van GGD Gelderland-Midden, GGD Noord- en Oost-Gelderland, GGD Gelderland-Zuid en de gemeente Arnhem met medewerking van Alzheimer Nederland.